Dodano: 15 lutego 2011
Gatunek stosunkowo mało zmienny. Duża i silna ramienica. Jedyny przedstawiciel rodzaju Nitellopsis. W zwartych zbiorowiskach pojedyncze osobniki mogą osiągać duże rozmiary. Na płytkich, przybrzeżnych stanowiskach oraz zbiorowiskach szuwarowych może także tworzyć niewielkie kępy lub występuje pojedynczo. NIBYPĘDY: silnie rozgałęzione; o grubej nibyłodydze, która jest jednak cienkościenna, delikatna, o długich międzywęźlach. Za młodu jest żywozielonego koloru, później pod wpływem inkrustacji zmienia barwę na zielono-szarą. Obserwowana jest zależność zabarwienia od głębokości występowania: okazy z miejsc głębokich są przeważnie żywozielone, zaś okazy z miejsc płytkich są zielono różowawe. Nieokrowana, bez okółka przylistków. NIBYLIŚCIE: długie, zakończone ostro, przeważnie 2-3 członowe, po 6 (5-7) w okółku. W górnych okółkach są dłuższe od międzywęźli. W węzłach nibyliści obecne są po 1-2 długie (np. na ostatnim węźle nieraz prawie równie długie jak nibyliście) NIBYLISTKI, które również są ostro zakończone. Czasem brak jest ich zupełnie, zwłaszcza na ostatnim węźle. PIENNOŚĆ: dwupienne. Okazy żeńskie są rzadsze od męskich. Lęgnie i plemnie wykształcają się, pojedynczo lub w parch, w węzłach nibyliści. Duże, żółte lub żółtoczerwone (pomarańczowe) plemnie najczęściej występują pojedynczo. Lęgnie (po 1-2, znacznie rzadziej spotykane niż plemnie) są wyraźnie zaokrąglone, czerwonawo zielone, o małej koronce 5-komórkowej z 8-10 (9) skrętami komórek okorowania. Koronka wcześnie, odpada. OOSPORY: długie, brunatne, o cienkiej błonie, z 7 ostrymi listewkami.
Krynicznica tępa, Nitellopsis obtusa (Desvaux) J. Groves, syn. Tolypellosis stelligera (Bauer) Mig. | systematyka | Cesarstwo/Królestwo: Eukaryota Gromada: Charophyta Klasa: Charophyceae Rząd: Charales Rodzina: Characeae Rodzaj: Nitellopsis |
|---|---|
| wygląd | Gatunek stosunkowo mało zmienny. Duża i silna ramienica. Jedyny przedstawiciel rodzaju Nitellopsis. W zwartych zbiorowiskach pojedyncze osobniki mogą osiągać duże rozmiary. Na płytkich, przybrzeżnych stanowiskach oraz zbiorowiskach szuwarowych może także tworzyć niewielkie kępy lub występuje pojedynczo. NIBYPĘDY: silnie rozgałęzione; o grubej nibyłodydze, która jest jednak cienkościenna, delikatna, o długich międzywęźlach. Za młodu jest żywozielonego koloru, później pod wpływem inkrustacji zmienia barwę na zielono-szarą. Obserwowana jest zależność zabarwienia od głębokości występowania: okazy z miejsc głębokich są przeważnie żywozielone, zaś okazy z miejsc płytkich są zielono różowawe. Nieokrowana, bez okółka przylistków. NIBYLIŚCIE: długie, zakończone ostro, przeważnie 2-3 członowe, po 6 (5-7) w okółku. W górnych okółkach są dłuższe od międzywęźli. W węzłach nibyliści obecne są po 1-2 długie (np. na ostatnim węźle nieraz prawie równie długie jak nibyliście) NIBYLISTKI, które również są ostro zakończone. Czasem brak jest ich zupełnie, zwłaszcza na ostatnim węźle. PIENNOŚĆ: dwupienne. Okazy żeńskie są rzadsze od męskich. Lęgnie i plemnie wykształcają się, pojedynczo lub w parch, w węzłach nibyliści. Duże, żółte lub żółtoczerwone (pomarańczowe) plemnie najczęściej występują pojedynczo. Lęgnie (po 1-2, znacznie rzadziej spotykane niż plemnie) są wyraźnie zaokrąglone, czerwonawo zielone, o małej koronce 5-komórkowej z 8-10 (9) skrętami komórek okorowania. Koronka wcześnie, odpada. OOSPORY: długie, brunatne, o cienkiej błonie, z 7 ostrymi listewkami. |
| wymiary | Wysokość do 1 (1,5) m, przeważnie do 80 cm; średnica nibyłodygi do 1,5 mm; międzywęźla o długości do kilkunastu cm; nibyliście o długości do 20 cm; plemnie o średnicy 750-1050 µm; lęgnie o długości 1200-1400 µm i szerokości 1000-1200 µm; koronka o wysokości 65 µm i 150 µm szerokości; oospora o długości 775 µm i szerokości ok. 600 µm; bulwki przeważnie o średnicy 3-5 mm. |
| występowanie | W Polsce znana z Pomorza, Wielkopolski, Śląska, Mazur i z Lubelszczyzny. Prawdopodobnie przez Polskę przebiega granica tego gatunku. Rośnie w wodzie słodkiej, rzadko w wodzie słabo słonej. Najczęściej jest spotykana w w jeziorach, zwłaszcza w większych, znacznie rzadziej w innych zbiornikach, jak np. martwe koryta rzek czy w dużych stawach. Nitellopsis występuje najczęściej na głębokości 1,5-7 m. W większych i głębszych, a niezbyt zamulonych jeziorach spotyka się ją najczęściej na głębokości 3-7 m. W jeziorach „starych”, silnie zamulanych tworzy przeważnie zwarte łąki, pokrywające całe lub prawie całe dno jeziora – w tych warunkach rośnie na głębokości 1-3 m. Tworzy tam odrębny zespół (Nitellopsidetum obtusae Dąmb. facja z Nitellopsis obtusa). Na większych głębokościach rośnie często przemieszana z innymi gatunkami, np. Chara tomentosa, w miejscach płytszych z Chara polyacantha, Chara contraria, Chara jubata i z Nitella flexilis. Rośnie na dnie mulistym, rzadko na piaszczystym lub torfiastym. Jest gatunkiem jezior eutroficznych, o wodzie o odczynie alkalicznym. |
| rozmnażanie | Przeważnie rozmnaża się wegetatywnie za pomocą charakterystycznych białych bulwek (bulbilli), które powstają na dolnych częściach nibyłodygi (są one gwiazdkowate; 5,6 lub 7 promieniste; powstają z przekształconego węzła z nibyliśćmi; wypełnione są skrobią). Rzadko generatywnie przez oospory. Lęgnie i plemnie wytarzane są od połowy lata do późnej jesieni. |
| ochrona | Nie podlega ochronie; kategoria grożenia R - gatunek rzadki. |
| uwagi | Makroglon zimujący, wieloletni. Bardzo krucha ramienica, zwłaszcza w jeziorach twardo wodnych, gdzie może być silnie inkrustowana węglanem wapnia. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
