Dodano: 7 stycznia 2006
Bardzo rzadka. Spotykana późnym latem do jesieni (wrzesień-listopad). Rośnie na ziemi, w lasach sosnowych, na podłożu kwaśnym i piaszczystym. Występuje w grupach.
Występuje pod nazwami: Megatricholoma colossus (Fr.) G. Kost; Armillaria colossus (Fr.) Boud.; Agaricus colossus Fr.
Do rodzaju Tricholoma należy 58 gatunków. Są to:
- Tricholoma acerbum
- Tricholoma aestuans
- Tricholoma albobrunneum
- Tricholoma album
- Tricholoma apium
- Tricholoma argyraceum
- Tricholoma arvernense
- Tricholoma aurantium
- Tricholoma batschii
- Tricholoma bresadolanum
- Tricholoma bubalinum
- Tricholoma bufonium
- Tricholoma caligatum
- Tricholoma cartilagineum
- Tricholoma cingulatum
- Tricholoma colossus
- Tricholoma columbetta
- Tricholoma elegans
- Tricholoma focale
- Tricholoma fracticum
- Tricholoma fulvum
- Tricholoma gausapatum
- Tricholoma goliath
- Tricholoma imbricatum
- Tricholoma inamoenum
- Tricholoma intermedium
- Tricholoma lascivum
- Tricholoma luridum
- Tricholoma magnivelare
- Tricholoma matsutake
- Tricholoma muricatum
- Tricholoma myomyces
- Tricholoma nauseosum
- Tricholoma orirubens
- Tricholoma persicinum
- Tricholoma pessundatum
- Tricholoma populinum
- Tricholoma portentosum
- Tricholoma psammopus
- Tricholoma pseudonictitans
- Tricholoma robustum
- Tricholoma scalpturatum
- Tricholoma sciodes
- Tricholoma sejunctum
- Tricholoma stans
- Tricholoma stiparophyllum
- Tricholoma sudum
- Tricholoma sulphurescens
- Tricholoma testaceum
- Tricholoma tigrinum
- Tricholoma triste
- Tricholoma unifactum
- Tricholoma ustale
- Tricholoma ustaloides
- Tricholoma vaccinum
- Tricholoma vinaceogriseum
- Tricholoma virgatum
- Tricholoma viridifucatum
- Tricholoma viridilutescens
- Tricholoma viridiolivaceum
Gąska wielka, Tricholoma colossus (Fr.) Quél. 1872 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Kapelusz średnicy od 100 do 150 mm, a niekiedy nawet dochodzący do 250 mm. Młody owocnik początkowo w kształcie kulisty, półkulisty, z mocno podwiniętym brzegiem. Dojrzały wypukły do płaskiego. Grubomięsisty. Kolor ceglastobrązowawy, rudawobrązowy, z żółtawobrązowymi miejscowymi i jaśniejszymi przebarwieniami lub plamkami. Powierzchnia w okresie wilgotnym, lepka, śluzowata i lekko mazista. W porze suchej gładka, lśniąca i delikatnie włókienkowata. Skórka przy brzegu pilśniowata, dająca się łatwo zedrzeć. Blaszki gęsto ustawione, wysokie do 15 mm i przyrastające. Przy trzonie wycięte i zbiegające ząbkiem. Barwy bladobiaławokremowawej, czasem pokrywające się czerwonymi plamkami. Ostrza nierówne, w barwie blaszki. Trzon o barwie brudno białawej w górnej części. Tam też występuje zasnówkowa strefa pierścieniowa, widoczną w stadium młodocianym. Ku podstawie jest kosmkowaty i przybiera barwę kapelusza. Sama podstawa otoczona resztkami porozrywanej osłony i pokryta grzybnią w barwie białej. Długości od 100 do 150 mm. Grubości od 50 do 100 mm. Kształt jajowato-bulwiasty, przechodzący z wiekiem w cylindryczny. W dolnej części korzeniasto wydłużony, (przypomina korzeń rzepy). Często nieregularny i wygięty. Twardy i pełny. Mocno osadzony w substracie. Miąższ koloru białego, do bladoróżowego w trzonie. Twardy, zwarty i mięsisty. Rozkrojony lub uciśnięty, z czasem zmienia zabarwienie na kolor łososioworóżowy lub czerwonawy. Smak lekko orzechowy, gorzkawy. Zapach niewyczuwalny. Zarodniki w wysypie barwy białej. W kształcie elipsoidalne. Powierzchniowo gładkie, z wyraźnym wyrostkiem. Hialinowe. Wielkości od 8 do 10 x od 5 do 6,5 µm. |
| ochrona | Objęta ochroną ścisłą. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. Ujęta na czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych zagrożonych w Polsce ze statusem „E”- wymierająca. |
| uwagi | Jadalna, ale niezbyt smaczna. W smaku gorzkawa. Trzeba ją bardzo długo gotować z uwagi na twardość. Jest trudno strawna. Gatunki podobne to: tylko na pierwszy rzut oka, możemy skojarzyć sobie ten gatunek z pomarańczowoczerwonawo zabarwioną, gąską pomarańczową - Tricholoma aurantium (Schaeff.) Ricken; która, co prawda rośnie też w lasach sosnowych, ale na podłożu wapiennym. Ma smak i zapach mączysty. Zasadniczo, nie ma gatunku już innego, podobnego do gąski wielkiej, z uwagi na jej masywne kształty i rozmiar. Poza tym, prążek w kształcie pierścienia na trzonie pod kapeluszem, jest doskonałą cecha rozpoznawczą. Inne nazwy to: gąska olbrzymia. Według "Grzyby. Leksykon przyrodniczy" H. i R. Grunert "colossum" ,oznacza, "kolosalna, ogromna". |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
