Obszary chronione

Położenie:
Współrzędne centralnego punktu obszaru to: długość geograficzna E 19 31 22, szerokość geograficzna N 53 22 6.

Opis:
Obszar ostoi pokrywa się z granicami rezerwatu „Rzeka Drwęca” wraz z dopływami Dylewką i Grabiczką oraz z ujściowymi fragmentami rzek: Bałcynka, Elżka, Gizela, Iławka, Pobórska Struga i Wel wraz z innymi jej fragmentami nie wchodzącymi w obszar rezerwatu. W granicach znajdują się również 2 jeziora przepływowe, Drwęckie i Ostrowin oraz jedno z trzech znajdujących się w regionie jezior lobeliowych – J. Czarne. Ostoja Dolina Drwęcy obejmuje ponadto 5 m pasy gruntu po obu stronach rzek oraz różnego typu siedliska (lasy łęgowe, łąki ekstensywne itp.) w dolinie rzeki. Obszar ostoi jest szczególnie ważny ze względu na bogatą ichtiofaunę oraz mozaikę siedlisk związanych z doliną rzeki. Drwęca jest jedynym rezerwatem ichtiologicznym na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, wraz z dorzeczem objęta jest krajowym programem restytucji ryb wędrownych, natomiast rzeka Wel jest uznana za jeden z głównych cieków będący tarliskiem anadromicznych ryb wędrownych i siedliskiem ryb prądolubnych. W dolinie Drwęcy stwierdza się występowanie 12 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Związanych jest z nimi wiele rzadkich i podlegających ochronie gatunków fauny. Występuje tu 11 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym 7 gatunków ryb. Ostoja stanowi również korytarz ekologiczny pomiędzy Pojezierzem Mazurskim a Wisłą

Zagrożenia:
Do największych zagrożeń należy zaliczyć: zmianę stosunków wodnych w wyniku prac melioracyjnych i hydrotechnicznych co prowadzi do degradacji i zmian w siedliskach, zanieczyszczenie wód głównie w wyniku bezpośredniego odprowadzania zanieczyszczeń do rzek, zaniechanie użytkowania rolniczego i zmiana sposobu gospodarowania na użytkach zielonych, intensywna i niekontrolowana turystyka i kłusownictwo.

Inne informacje:
Drwęca jest głównym rezerwuarem wody pitnej dla Torunia. Większość terenu ostoi leży w granicach rezerwatu przyrody „Rzeka Drwęca”, niewielki areał znajduje się na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego i Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Drwęcy.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I

1. Jeziora lobeliowe
   
2. Brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Littorelletea, Isoëto-Nanojuncetea
   
3. Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
   
4. Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne
   
5. Zalewane muliste brzegi rzek
   
6. Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
   
7. Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
   
8. Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea)
   
9. Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion
   
10. Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk
    
11. Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
    
12. Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
    

Położenie:
Obszar ostoi obejmuje doliny rzek Omulew i Płodownica, przecinających położoną w południowej części sandru mazurskiego Równinę Kurpiowską. Współrzędne centralnego punktu obszaru to: długość geograficzna E 21 12 53, szerokość geograficzna N 53 14 12.

Opis:
W strukturze użytkowania gruntów przeważają łąki i pastwiska, które zajmują 51 % natomiast grunty orne zaledwie 13 %. Obszar odznacza się również znaczną lesistością 25 %, głównie są to lasy iglaste. Zachowały się tu rozległe, należące do największych w regionie torfowiska niskie. W dolinach obu rzek zachowały się również naturalne tereny zalewowe, natomiast w dolnym odcinku Omulwi stare łęgi. Łąki w dolinach w znacznej części użytkowane są w sposób ekstensywny. Taki sposób użytkowania gruntów stwarza dogodne warunki dla bytowania ptaków. Występuje tu co najmniej 12 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Obszar ten jest ważną ostoją cietrzewia, derkacza i kraski. W okresie lęgowym obszar zasiedlany jest przez co najmniej 1% populacji krajowej: błotniaka łąkowego, cietrzewia (PCK), gadożera (PCK), pustułki (>2% populacji krajowej),
kraski (PCK), krwawodzioba, kszyka, kulika wielkiego (PCK), rybołowa (PCK), rycyka. W dużym zagęszczeniu występują ponadto: bocian czarny, derkacz, żuraw, orlik krzykliwy (PCK) i dziwonia.
Jesienne zlotowisko żurawi liczy tu przeciętnie 750-1320 osobników.

Zagrożenia:
Osuszanie terenu w wyniku melioracji, prowadząca do utraty wartości produkcyjnej degradacja gleb organogenicznych w następstwie wadliwej gospodarki rolnej i osuszania, regulacja rzek prowadząca do degradacji nadbrzeżnych siedlisk oraz zaniechanie ekstensywnego użytkowania łąk i pastwisk, co skutkuje wkraczaniem roślinności drzewiastej.

Iinne informacje:
Doliny Omulwi i Płodownicy znajdują się w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego. Grunty ostoi znajdują się w większości w rękach prywatnych, co stanowi duże utrudnienie w ochronie.

Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

• bąk (Botaurus stellaris)
  
• bielik (Haliaeetus albicilla)
  
• błotniak łąkowy (Circus pygargus)
  
• bocian biały (Ciconia ciconia)
  
• bocian czarny (Ciconia nigra)
  
• cietrzew (Tetrao tetrix tetrix)
  
• derkacz (Crex crex)
  
• gadożer (Circaetus gallicus)
  
• kraska (Coracias garrulus)
  
• orlik krzykliwy (Aquila pomarina)
  
• rybołów (Pandion haliaetus)
  
• żuraw (Grus grus)
  

Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

• dziwonia (Carpodacus erythrinus)
  
• krwawodziób (Tringa totanus)
  
• kszyk (Gallinago gallinago)
  
• kulik wielki (Numenius arquata)
  
• pustułka (Falco tinnunculus)
  
• rycyk (Limosa limosa)
  

Położenie:
Źródła Pasłęki znajdują się na wysokości 157 m n.p.m niedaleko miejscowości Gryźliny (koło Olsztynka, Pojezierze Olsztyńskie), natomiast do Bałtyku wpływa na wysokości
Nowej Pasłęki. Współrzędne centralnego punktu obszaru to: długość geograficzna E 20 8 47, szerokość geograficzna N 54 1 10.

Opis:
Pasłęka o długości 211 km jest drugą co do wielkości rzeką Warmii. Jej dwa największe dopływy to Wałsza i Drwęca Warmińska. W początkowym biegu rzeka płynie przez tereny leśne, przepływając przy tym przez 5 jezior. Na tym odcinku dolina wcina się głęboko w morenowe wysoczyzny, przybierając fragmentami charakter górski. Poniżej Mostkowa do ujścia Pasłęka płynie głównie w krajobrazie rolniczym przez grunty orne, nieużytki oraz ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska. Bliżej ujścia nurt jest bardziej powolny ale zbocza wznoszą się jeszcze stosunkowo stromo nawet do kilkunastu metrów wysokości. Do Zalewu Wiślanego rzeka uchodzi trzema odnogami, odcinając dwie wyspy. Dolina Pasłęki jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 78, występują tu co najmniej 23 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie legowym stwierdza się tu występowanie co najmniej 1% populacji krajowej: nurogęsi, błotniaka łąkowego, kani czarnej, kani rudej (PCK), bielika (PCK), orlika krzykliwego (PCK), trzmielojada, samotnika, zimorodka i siniaka. W wysokim zagęszczeniu występują również: bąk (PCK), bocian biały, bocian czarny, błotniak stawowy, derkacz i rybitwa czarna.

Zagrożenia:
Niszczenie roślinności porastającej brzegi, wycinanie zadrzewień łęgowych, zmiana użytkowania gruntów rolnych, intensyfikacja wypasu i koszenia na łąkach i pastwiskach ekstensywnych, wiosenne wypalanie traw, melioracje prowadzące do osuszania terenów podmokłych oraz brak geodezyjnego wyznaczenia granic rezerwatu.

Inne informacje:
Dolina Pasłęki przepływa przez Obszar Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego. Inną formą ochrony jest Ostoja Bobrów na Rzece Pasłęce (4258,8 ha), ochroną rezerwatową objęty został fragment doliny Wałszy.

Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

• bąk (Botaurus stellaris)
  
• bielik (Haliaeetus albicilla)
  
• błotniak łąkowy (Circus pygargus)
  
• błotniak stawowy (Circus aeruginosus)
  
• bocian biały (Ciconia ciconia)
  
• bocian czarny (Ciconia nigra)
  
• derkacz (Crex crex)
  
• dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)
  
• dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)
  
• gąsiorek (Lanius collurio)
  
• jarzębatka (Sylvia nisoria)
  
• kania czarna (Milvus migrans)
  
• kania ruda (Milvus milvus)
  
• kropiatka (Porzana porzana)
  
• lerka (Lullula arborea)
  
• orlik krzykliwy (Aquila pomarina)
  
• podróżniczek (Luscinia svecica)
  
• rybitwa czarna (Chlidonias niger)
  
• trzmielojad (Pernis apivorus)
  
• włochatka (Aegolius funereus)
  
• zielonka (Porzana parva)
  
• zimorodek (Alcedo atthis)
  
• żuraw (Grus grus)
  

Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

cyraneczka (Anas crecca)

dudek (Upupa epops)

dzięcioł zielony (Picus viridis)

kobuz (Falco subbuteo)

nurogęś (Mergus merganser)

samotnik (Tringa ochropus)

siniak (Columba oenas)

srokosz (Lanius excubitor)

A.F.

Projektowany rezerwat krajobrazowy o powierzchni 56,90 ha. Znajduje się po północno-zachodniej stronie jeziora Rumian. Obejmuje zatorfioną rynnę jeziora wraz z płynącą Strugą Rumiańską, porośniętą lasem łęgowym oraz olsem. W dolinie rzeki odnotowano aż 417 gatunków roślin naczyniowych oraz ponad 30 gatunków mszaków naziemnych. Stwierdzono obecność 10 gatunków roślin prawnie chronionych, m.in. grążela żółtego, porzeczki czarnej, pierwiosnki lekarskiej, kaliny koralowej i wielosiła błękitnego.
Projektowany rezerwat jest interesujący także pod względem faunistycznym. Spośród zalatujących tu ptaków można spotkać m.in. bociana czarnego, kruka, grzywacza, kukułkę, dzięcioła dużego i czaplę siwą. W łęgu jesionowo-olszowym bytują różne gatunki ssaków, płazów i gadów. Spośród płazów na uwagę zasługuje rzadko spotykana rzekotka drzewna (por. rozdz. V.2.2).

Rezerwat leśny, pow. 34,10 ha; rezerwat leśny, porośnięty głównie borami mieszanymi, wykazującymi cechy charakterystyczne dla lasów naturalnych tj. układ piętrowy, odnowienie naturalne. Na szczególną uwagę zasługuje fragment wilgotnego boru świerkowego. Jest to typ lasu charakterystyczny dla lasów północy, a w Puszczy Rominckiej występuje na południowo-zachodniej granicy zasięgu.

"Dębowo" - rezerwat leśny utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 20.11.1954 r. (MP Nr 119, póz. 1682) zajmujący powierzchnię 24,72 ha. Jest to jeden z najstarszych rezerwatów utworzonych na terenie Pojezierza Mazurskiego. Rezerwat został utworzony w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych lasu bukowego o cechach zespołu naturalnego będącego równocześnie najdalej wysuniętym na wschód naturalnym stanowiskiem tego gatunku. Panujący w drzewostanach buk zajmuje powierzchniowo 78,78%, a masowo dochodzi do 94,35%. Najcenniejsze fragmenty rezerwatu zajmują ponad 200-letnie drzewostany bukowe uzupełnione sztucznymi nasadzeniami dębu prowadzonymi pod koniec XIX w. Wiele okazów buka osiąga rozmiary drzew pomnikowych. Największe powierzchnie rezerwatu zajmuje zespół Tilio Carpinetum typicum - grąd subkontynentalny z panującym w drzewostanie bukiem. W warunkach swobodnego przepływu wód gruntowych powstało żyzne siedlisko olsu z typem zespołu Circaeo Alnetum. Przy ograniczonym przepływie wód gruntowych powstały siedliska uboższe z zespołem Querco - Picetum z panującym świerkiem. Natomiast w warunkach silnie ograniczonego przepływu wód gruntowych, nawet zbliżonych do stagnujących, powstały ubogie siedliska boru wilgotnego, a fragmentarycznie boru bagiennego i boru mieszanego bagiennego z występującym tu zespołem brzeziny bagiennej - Betuletum pubescentis. Lokalizacja rezerwatu w pobliżu ruchliwej szosy i często odwiedzanego pobliskiego jeziora Stryjewskiego powoduje, że rezerwat nie stanowi istotnej ostoi zwierzyny. Wiele obserwowanych tutaj gatunków należy zaliczyć do przechodnich lub na przelotach.