Dodano: 0 0000
Budowa
Kumak nizinny jest gatunkiem drobnym i dość małym jak na krajowe gatunki płazów bezogonowych. Ciało ma grzbietobrzusznie spłaszczone. Głowa jest mała, płaska i szeroka a część pyskowa jest szeroko zaokrąglona. Tułów krótki, rozszerzony. Kumak ma bardzo słabo wykształcone mięsnie w odnóżach tylnych, co wiąże się z jego mniejszą zdolnością do skakania. Błony pławne są słabo rozwinięte, nie dochodzą do końca palców. Oczy dość wystające, małe. Cechą charakterystyczną kumaków jest trójkątna (czasem sercowata) w kształcie źrenica. Kumaki nie posiadają błon bębenkowych oraz parotydów. W skórze mają bardzo dobrze rozwinięte gruczoły jadowe i śluzowe.
Ubarwienie
Cechą charakterystyczną kumaka, rozróżniającą go od innych płazów jest dość jaskrawe ubarwienie brzusznej strony ciała. Grzbietowa strona ciała jest ubarwiona na popielatoszaro lub brunatnooliwkowo. Pośród tego podstawowego koloru rozmieszczone są mniej lub bardziej licznie plamki o barwie ciemnobrunatnej lub czarnej. Warte podkreślenia jest, że barwa wierzchu ciała jest bardzo zmienna i zależna osobniczo – istniej bardzo duże prawdopodobieństwo, że nie spotkamy w naturze dwóch identycznie ubarwionych kumaków. Literatura podaje, iż w okresie godowym plamki na grzbiecie mogą przybierać barwę zielonkawą. Ubarwienie spodniej strony ciała u kumaka nizinnego jest cechą gatunkową. Można je opisać jako pomarańczowe lub czerwone plamy na czarnym, brunatnym lub popielatym tle. Plamy u kumaka nizinnego są oddzielone i z reguły nie łączą się ze sobą. Tło spodu ciała często może przybierać niebieskawy odcień.
Dymorfizm płciowy
Jest słabo widoczny. Cechą samca, uwidaczniającą się w okresie godowym są parzyste worki powietrzne umieszczone na dnie jamy gębowej pod językiem, służące od wydawania głosów. Ponadto u samca na dośrodkowej powierzchni przedramienia oraz pierwszego i drugiego palca przedniej kończyny występują małe, niskie modzele godowe.
Kumak nizinny jest gatunkiem drobnym i dość małym jak na krajowe gatunki płazów bezogonowych. Ciało ma grzbietobrzusznie spłaszczone. Głowa jest mała, płaska i szeroka a część pyskowa jest szeroko zaokrąglona. Tułów krótki, rozszerzony. Kumak ma bardzo słabo wykształcone mięsnie w odnóżach tylnych, co wiąże się z jego mniejszą zdolnością do skakania. Błony pławne są słabo rozwinięte, nie dochodzą do końca palców. Oczy dość wystające, małe. Cechą charakterystyczną kumaków jest trójkątna (czasem sercowata) w kształcie źrenica. Kumaki nie posiadają błon bębenkowych oraz parotydów. W skórze mają bardzo dobrze rozwinięte gruczoły jadowe i śluzowe.
Ubarwienie
Cechą charakterystyczną kumaka, rozróżniającą go od innych płazów jest dość jaskrawe ubarwienie brzusznej strony ciała. Grzbietowa strona ciała jest ubarwiona na popielatoszaro lub brunatnooliwkowo. Pośród tego podstawowego koloru rozmieszczone są mniej lub bardziej licznie plamki o barwie ciemnobrunatnej lub czarnej. Warte podkreślenia jest, że barwa wierzchu ciała jest bardzo zmienna i zależna osobniczo – istniej bardzo duże prawdopodobieństwo, że nie spotkamy w naturze dwóch identycznie ubarwionych kumaków. Literatura podaje, iż w okresie godowym plamki na grzbiecie mogą przybierać barwę zielonkawą. Ubarwienie spodniej strony ciała u kumaka nizinnego jest cechą gatunkową. Można je opisać jako pomarańczowe lub czerwone plamy na czarnym, brunatnym lub popielatym tle. Plamy u kumaka nizinnego są oddzielone i z reguły nie łączą się ze sobą. Tło spodu ciała często może przybierać niebieskawy odcień.
Dymorfizm płciowy
Jest słabo widoczny. Cechą samca, uwidaczniającą się w okresie godowym są parzyste worki powietrzne umieszczone na dnie jamy gębowej pod językiem, służące od wydawania głosów. Ponadto u samca na dośrodkowej powierzchni przedramienia oraz pierwszego i drugiego palca przedniej kończyny występują małe, niskie modzele godowe.
Kumak nizinny, Bombina bombina | systematyka | Gromada: płazy (Amphibia) Rząd: płazy bezogonowe (Anomura) Rodzina: ropuszkowate (Discoglossidae) Rodzaj: kumak (Bombina) Gatunek: kumak nizinny (Bombina bombina) Inne nazwy: angielska – fire bellied toad chorwacka - Crveni mukač czeska - kuňka obecná duńska - Klokkefrø estońska - punakõht-unk fińska - Kellosammakon francuska - sonneur à ventre de feu hiszpańska – sapillo europeo de vientre rojo holenderska - roodbuikvuurpad litewska - Raudonpilvė kūmutė łotewska - Sarkanvēdera ugunskrupja niemiecka - Rotbauchunke norweska - Klokkefrosk rosyjska – krasnobriuchaja żerljanka rumuńska - buhai de baltă cu burta roşie słowacka - kunka červenobruchá słoweńska - nižinski urh szwecka - klockgroda węgierska - vöröshasú unka włoska - L'Ululone dal Ventre Rosso |
|
|---|---|---|
| wygląd | Budowa Kumak nizinny jest gatunkiem drobnym i dość małym jak na krajowe gatunki płazów bezogonowych. Ciało ma grzbietobrzusznie spłaszczone. Głowa jest mała, płaska i szeroka a część pyskowa jest szeroko zaokrąglona. Tułów krótki, rozszerzony. Kumak ma bardzo słabo wykształcone mięsnie w odnóżach tylnych, co wiąże się z jego mniejszą zdolnością do skakania. Błony pławne są słabo rozwinięte, nie dochodzą do końca palców. Oczy dość wystające, małe. Cechą charakterystyczną kumaków jest trójkątna (czasem sercowata) w kształcie źrenica. Kumaki nie posiadają błon bębenkowych oraz parotydów. W skórze mają bardzo dobrze rozwinięte gruczoły jadowe i śluzowe. Ubarwienie Cechą charakterystyczną kumaka, rozróżniającą go od innych płazów jest dość jaskrawe ubarwienie brzusznej strony ciała. Grzbietowa strona ciała jest ubarwiona na popielatoszaro lub brunatnooliwkowo. Pośród tego podstawowego koloru rozmieszczone są mniej lub bardziej licznie plamki o barwie ciemnobrunatnej lub czarnej. Warte podkreślenia jest, że barwa wierzchu ciała jest bardzo zmienna i zależna osobniczo – istniej bardzo duże prawdopodobieństwo, że nie spotkamy w naturze dwóch identycznie ubarwionych kumaków. Literatura podaje, iż w okresie godowym plamki na grzbiecie mogą przybierać barwę zielonkawą. Ubarwienie spodniej strony ciała u kumaka nizinnego jest cechą gatunkową. Można je opisać jako pomarańczowe lub czerwone plamy na czarnym, brunatnym lub popielatym tle. Plamy u kumaka nizinnego są oddzielone i z reguły nie łączą się ze sobą. Tło spodu ciała często może przybierać niebieskawy odcień. Dymorfizm płciowy Jest słabo widoczny. Cechą samca, uwidaczniającą się w okresie godowym są parzyste worki powietrzne umieszczone na dnie jamy gębowej pod językiem, służące od wydawania głosów. Ponadto u samca na dośrodkowej powierzchni przedramienia oraz pierwszego i drugiego palca przedniej kończyny występują małe, niskie modzele godowe. |
|
| występowanie | Kumak nizinny występuje w całej części niżowej kraju. W górach dochodzi o wysokości 500 – 700 m n. p. m. Jest płazem pospolitym. | |
| pokarm | Bardzo interesujący jest skład pokarmu kumaka. Płazy te odżywiają się następującymi grupami zwierząt: pająkami, wodopójkami, drobnymi skorupiakami, larwami muchówek, chrząszczami, pluskwiakami i ślimakami, a nawet młodym narybkiem i kijankami innych gatunków. | |
| ochrona | Gatunek prawnie chroniony w Polsce. Umieszczony na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych z kategorią DD – gatunek o statusie słabo rozpoznanym i zagrożeniu stwierdzonym, ale bliżej nieokreślonym. Umieszczony na Czerwonej Liście Gatunków Ginących i Zagrożonych Karpat z kategorią EN – gatunek silnie zagrożony. Umieszczony na Czerwonej Liście IUCN z kategorią LR. Chroniony Konwencją Berneńską. Umieszczony w załączniku II i IV Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej. Potencjalne zagrożenia: - zanikanie siedlisk dobrych do rozrodu kumaka, - melioracje i regulacje rzek, kanałów i brzegów zbiorników wodnych, - osuszanie łąk, torfowisk i bagien, - nieprawidłowa gospodarka rolna – zbyt duże nawożenie prowadzi do wzbogacenia wód w pierwiastki biogenne a co za tym idzie szybciej postępuje sukcesja i małe zbiorniki wodne zarastają, - fragmentacja środowiska, poprzecinanie dużych kompleksów podmokłych drogami szybkiego ruchu, - nieprawidłowa gospodarka rybacka – w tym głównie nadmierne zarybianie małych zbiorników, gdzie następuje rozwój kijanek. Propozycje ochrony: - ochrona siedlisk gdzie następuje rozród: mniejsze nawożenie łąk, racjonalna gospodarka melioracyjna, przestrzeganie prawa w zakresie wywożenia i zasypywania śmieciami i gruzem małych zbiorników wodnych, - przy projektowaniu dróg szybkiego ruchu planować pod drogą przejścia dla płazów i kanały po bokach drogi kierujące płazy na takie przejścia – zmniejszy to ich śmiertelność na drogach, - utrzymywanie i tworzenie korytarzy ekologicznych pomiędzy podmokłymi siedliskami zapewniających migracyjność dla płazów. Kumak niziny może występować w siedliskach umieszczonych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej, co pozytywnie wpływa na ochronę tego gatunku wraz z ochroną siedlisk. Siedliska te to: - jeziora lobeliowe, - brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami Littorelletea i Isoeto-Nanojuncetea, - starorzecza i naturalne eutroficzne zbiornik wodne ze zbiorowiskami z Nympheion i Potamnion, - naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne, - nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników, - łąki olszewnikowo-trzęślicowe (Selino carvifoliae-Molinietum), - łąki sitowo-trzęślicowe (Junco-Molinietum), - łąka rajgrasowa (Arrhenatheretum elatioris), - łąka z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną (Poa pratensis-Festuca rubra), - torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą, - torfowiska wysokie zdegradowane, zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji. |
|
| uwagi | Kumaki w razie zaniepokojenia przybierają pozycje odstraszającą. Jest ona nazywana refleksem kumaka. Polega on na tym, że zwierzę wygina przód i tył ciała oraz podnosi nogi do góry – uwidaczniają się wówczas jaskrawe plamy powierzchni podgardzielowej oraz brzusznych powierzchni nóg. Po przybraniu tej pozycji kumak nieruchomieje. Niektóre osobniki całkowicie przewracają się na grzbiet pokazują jaskrawo ubarwiony brzuch. Substancja toksyczna, którą wytwarzają kumaki to frynolicyna. Kumak nizinny bardzo łatwo hybrydyzuje z kumakiem górskim, w związku z tym „czyste genetycznie” populacje spotykamy jedynie na północy kraju, im bardziej na południe tym większe prawdopodobieństwo spotkania kumaka mieszańcowego, czyli hybryda. | |
| biologia | Czas i długość trwania godów kumaka jest uzależniony od dwóch czynników: temperatury wody w zbiornikach gdzie gody są odbywane oraz ilości opadów deszczu. Kumaki budzą się ze snu zimowego w początku kwietnia, gdy temperatura wody waha się w granicach 10 stopni Celsjusza. Gody rozpoczynają trochę później. Miejscem godów są najczęściej małe i płytkie naturalne zbiorniki wody stojącej o dnie mulistym. Warunkiem wystąpienia kumaka w takim zbiorniku jest czysta woda i silne jego zarośnięcie. Często zbiornikami takimi są polne glinianki, rowy, stawy leśne, rozlewiska na łąkach w pobliżu dużych rzek. Kumaki nie gardzą także stawami hodowlanymi. Dorosłe są wybitnie ciepłolubne. Aktywne są zarówno w dzień jak i w nocy. Na sen zimowy kumaki zapadają na lądzie w kryjówkach, ma to miejsce jesienią, gdy temperatura wody spada poniżej 10 stopni. Kijanki, które nie zdążyły się przeobrazić w czasie pierwszych przymrozków giną. W czasie godów samce kumaków wydają bardzo charakterystyczne głosy. Są to rytmiczne, nieco smutne dźwięki „kum” lub „uhm”. Płazy te mają inny mechanizm wydawania dźwięków niż pozostałe płazy. Zaczyna się on od nabrania powietrza do płuc (nadyma się mu wówczas tułów). Następnie rozdyma powietrzem jamę gębową, na dnie której znajdują się worki powietrzne. Kolejnym etapem jest nagłe i rytmiczne skurczenie ściany dna jamy gębowej. Za każdym razem takiego skurczu powstaje dźwięk. Powietrze w płucach nie bierze udziału w tworzeniu dźwięku – działa jedynie jako rezonator i wzmacnia dźwięk. Samice kumaków składają jaja w partiach, najczęściej gdy jest dość ciepła woda i nastąpiły obfite opady deszczu. W związku z tym gody i składanie jaj u tego płaza mogą trwać nawet 3 miesiące. Po godach dorosłe osobniki przenoszą się do wilgotnych siedlisk na lądzie. Jaja są składane w małych pakietach, i są przez samice przyklejane je do roślin. Pakiet ma zazwyczaj kształt kulisty lub przybliżony do kulistego. Liczba jaj w jednym pakiecie może wynosić do 65 - 70 sztuk. Średnia jaja wynosi 7 – 9 mm. Kijanki wylęgają się z jaj około 4 do 10 dni po ich złożeniu. Ich wielkość oscyluje wówczas w granicach 5 – 8 mm. Taka świeżo wylęgła kijanka jest jasnożółta, ma dobrze wykształconą płetwę ogonową i skrzela zewnętrzne oraz przylgę. Cechą charakterystyczną larw kumaka jest plamiste ubarwienie płetwy ogonowej. Kolejną cecha pozwalającą na odróżnienie kijanek kumaka od innych jest położenie rurki oddechowej, która jest u kumaka znajduje się na brzusznej powierzchni głowotułowia i na linii osi ciała. Rozwój kijanek trwa około 3 miesięcy, a dojrzałe kijanki mają długość do 50 mm. Młode, świeżo przeobrażone kumaki są malutkie – około 15 mm długości. Przebywają gromadnie na obrzeżach macierzystego zbiornika. Dojrzałość płciową osiągają w wieku około 2 – 3 lat.
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
Brak komentarzy.
