Zwierzęta

Duża kaczka, nieco sylwetką przybliżona do gęsi. Na pierwszy rzut oka ohara można określić jako ptaka pośredniego pomiędzy kaczką a gęsią. Samiec ubarwiony bardzo kontrastowo, kolorowy. Głowa i górna część szyi czarnozielone z połyskiem, dziób karminowoczerwony, w okresie lęgowym z dużą naroślą u nasady. Dolna część szyi biała, następnie ruda pierś, przechodząca obręczą na kark. Boki ciała białe, brzuch czarny. Skrzydła białe z czarnymi lotkami i zielonym lusterkiem oraz kilkoma rudymi lotkami od wewnętrznej strony. U nasady skrzydeł na plecach czarne dwie smugi. Podogonie rudawe. Nogi czerwone. Samica ubarwiona podobnie do samca, trochę bledsza, nie ma narośli na dziobie i ma nieco rozjaśniony przód głowy. Młode brązowoszare.

Ohar, Tadorna tadorna

systematyka

Rząd: Blaszkodziobe (Anseriformes)
Rodzina: Kaczkowate (Anatidae)

wygląd

występowanie

Jest to gatunek głównie zasiedlający wybrzeża morskie zachodniej Europy, oraz mniej licznie Bałtyku. W głębi lądu obserwowany nielicznie, chętnie na ciepłych zbiornikach zaporowych i słonych jeziorach min. w strefie Bałkanów.
W Polsce ohar jest ptakiem skrajnie nielicznym. W kraju naliczono ok. 120-140 par, z czego do 110 par w strefie wybrzeża Bałtyku ( Zatoka Gdańska, ujście Redy, Władysławowo, Zalew Szczeciński - Police), pozostałe ok. 30 par gniazduje w głębi lądu. Są to min. Stawy Mietkowskie, rezerwat Słońsk, zbiornik zaporowy Jeziorsko, środkowa dolina Wisły. Jednak na lądzie lęgi i liczebność ohara ulegają sporym wahaniom i bywa, że pojawia się w miejscu dotąd nienotowanym, a nie zakłada lęgów w miejscach znanych. Pamiętajmy, że tak naprawdę są to pojedyncze pary i niewielka zmiana w terenie może zaburzyć lęgi całej miejscowej populacji. W okresie wędrówek ohara możemy spotkać w całym kraju, nie zauważa się znacznej koncentracji ptaków w jednym miejscu. Wędruje w okresie III-IV oraz VII-XII. Notuje się pojedyncze przypadki zimowania w głębi lądu na ciepłych sztucznych zbiornikach wodnych. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego i Czarnego, cześć populacji angielskiej, francuskiej i hiszpańskiej pozostaje na miejscu cały rok. Ciekawym zjawiskiem u oharów jest wędrówka polęgowa na teren Zatoki Helgolandzkiej, gdzie ptaki w liczbie do 180 000 ptaków pierzą się.

pokarm

Drobne skorupiaki, mięczaki, owady, drobne rybki, ikra, płazy a także dodatkowo roślinność nadwodna. Dzięki wygięciu dzioba ptaki mogą łatwo żerować w płytkiej wodzie. Czasami polują gromadnie.

gniazdo

Gniazda ohary zakładają we wszelkiego rodzaju norach i szczelinach. Najchętniej długich i wąskich. Mogą to być nory królików, lisów, czasem samiec sam wykopuje norę w piasku wydm. W przypadku braku piaszczystych brzegów ohary mogą założyć gniazdo w szczelinie skalnej, albo dużej dziupli. Chętnie ohary korzystają ze sztucznych nor, wystawianych na brzegach, oraz z miejsc utworzonych przez człowieka, np. szczelin pod tarasami, w stogach siana, czy opuszczonych psich budach.
Gniazdo to niewielka niecka wyłożona materiałem roślinnym i pokryta warstwą puchu.. Samica od maja składa 7-12 i więcej jaj w kolorze kremowo-białym. Wysiaduje od 27 do30 dni. Pisklęta są białe w czarne plamy i paski. Samiec nie bierze udziału w wysiadywaniu, lecz pilnuje gniazda. Pisklęta dzień po wykluciu opuszczają gniazdo i pod eskortą obu rodziców przenoszą się na wodę. Często młode po wykluciu skupiają się w stadka z pisklętami z innych lęgów i są wspólnie pilnowane przez rodziców. Młode potrafią latać po dwóch miesiącach.

ochrona

Gatunek uwzględniony w Dyrektywie Ptasiej, Art. 4.2. Także w Konwencji Bońskiej, załącznik II i w Konwencji Berneńskiej, załącznik II.
Objęty ochroną ścisłą - wymagający ochrony czynnej, w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220,poz. 2237 ze zm.)
Status zagrożenia w Europie S, gatunek niezagrożony, którego status ochronny jest prawdopodobnie odpowiedni. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt kategoria LC.

Zagrożenia:
W Polsce 40% populacji lęgnie się na terenach rezerwatów.
Należy chronić tereny nadmorskie, dzikie plaże i wydmy, przed nadmierna penetracją turystów. Duże spustoszenie w legach sieją dzikie drapieżniki, ale także psy wałęsające się po plażach. Sporym zagrożeniem dla ohara są sporty wodne uprawiane w miejscach, gdzie pisklęta przebywają na wodzie. W miejscach preferowanych przez ohary zaleca się budowanie sztucznych nor i ochronę tych miejsc przed drapieżnikami i ruchem turystycznym. Wówczas ptaki zachęcane będą do gniazdowania w terenie dla nich bezpiecznym.

uwagi

Niegdyś mieszkańcy nadmorskich okolic budowali specjalnie sztuczne nory dla oharów. Ptaki chętnie je zasiedlały, po czym ludzie wybierali z gniazd jaja i puch. Z powodu strat w lęgach ptaki ponownie przystępowały do lęgów i już wówczas ludzie pozwalali im wychować młode. W ten sposób ludzie stworzyli sobie naturalna hodowlę.

biologia

Jest to gatunek często hodowany w ogrodach zoologicznych, ze względu na swoje piękne, ciekawe ubarwienie. W naturze występuje zawsze w pobliżu wody, ze względu na miejsce gniazdowania i zdobywania pokarmu. Czasem ptaki tworzą luźne kolonie. W ogrodach zoologicznych okazuje się jednak, ze ohary, pomimo, że towarzyskie, to jednak akceptują tylko przedstawicieli swojego gatunku i w okresie lęgowym są bardzo agresywne wobec innych ptaków. Bardzo często tak uprzykszaja życie innym kaczkom, że trzeba ptaki rozdzielić i hodować na osobnych wybiegach.
Ptaki te odżywają się rzadko, głos samca to cienkie gwiżdżące „kwi, kwi” lub „dju dju”. Samica cicho kwacze.
Ptaki co roku w miarę możliwości powracają na te same miejsca lęgowe. Dojrzałość płciową samce osiągają w drugim roku życia, samice w 4-5.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
"Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy finansowej UE. Za treść tego dokumentu odpowiada autor opracowania, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska UE"