Jeziora - artykuły

Dodano: 31 maja 2004
Obecnie rozróżnia się 4 głównych właścicieli wód: Skarb Państwa, gminy, wspólnoty miejskie, osoby prywatne.
Wody komunalne są mieniem gminy. Gminy jako jednostki wspólnoty samorządowej, mogły stać się właścicielami wód powierzchniowych - płynących i jezior w drodze przekształceń zwanych komunalizacją mienia ogólnonarodowego.
Odejście od monopolu państwowego w dziedzinie własności stosunków wodnych zapoczątkowały 2 akty prawne:
  • Ust. z dn. 10 maja 1990 roku
  • Ust. z dn. 19 października 1991 roku
Mienie państwowe staje się mieniem gminy na mocy decyzji wojewody. Gmina może również nabyć wody na podstawie umowy zawartej z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa bowiem jeziora należy traktować jako grunty rolne wykorzystane w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i rybnej.
Do 1 stycznie 1994 roku gminy stawały się także właścicielami wód komunalnych z racji przekazania ich przez Państwowy Fundusz Ziemi (o ile wcześniej wojewoda nie podjął decyzji przekazania do Agencji).
Jednak od 1994 roku Państwowy Fundusz Ziemi nie istnieje, a wszystkie grunty przejęła Agencja.
Zasoby wód powierzchniowych ulegają ciągłym wahaniom i zależą w dużym stopniu od opadów atmosferycznych i poziomu wód gruntowych. W jeziorach związane są z pojemnością mis jeziornych i poziomu lustra wody, w rzekach - z wielkością odpływu i wielkością opadów rocznych. Do wód powierzchniowych zaliczyć należy także wody kopalniane w zakładach wydobycia piasku i żwiru.
Wody powierzchniowe stanowią jedną z najcenniejszych biocenoz środowiska przyrodniczego. Ochrona ich, obok innych elementów środowiskowych, służy utrzymaniu wielu celów użytkowania wód. Do najważniejszych należą:
  1. Cele rolnicze (nawadnianie, melioracje, odprowadzanie odpadów)
  2. Cele przemysłowe (użytkowanie przy produkcji energii, przy produkcji w zakładach, użytkowaniu do celów wydobywczych, odprowadzaniu odpadów)
  3. Cele komunalne (konsumpcja domowa i miejska, odprowadzanie ścieków, użytkowanie rekreacyjne)
  4. Cele transportowe (żegluga, spław drewna, turystyka wodna)
  5. Cele rybackie (hodowla, połów ryb, napełnianie stawów hodowlanych)
  6. Cele ochrony środowiska
Przy wykorzystaniu wód powierzchniowych gminy muszą mieć ściśle nakreślone zadania i wyraźnie wyodrębnione kryteria dotyczące sposobów użytkowania i oczyszczania wód na konkretnym terenie. Inne powinny być na terenach uprzemysłowionych, inne na terenach rolniczych, a jeszcze inne w dużych aglomeracjach miejskich czy terenach rekreacyjnych. Nasilająca się antropopresja nie sprzyja naturalnym procesom samooczyszczania się wód. W rzekach mogą one zachodzić szybciej niż w jeziorach. W nich bowiem zależą głównie od stopnia ich degradacji związanej z szeroko pojętymi procesami eutrofizacji a te bezpośrednio zależą od dopływu biogenów.
Poznanie aktualnego stopnia zanieczyszczenia wiąże się z kontrolą wytypowanych rzek i jezior zgodnie z zaleceniami Instytutu Ochrony Środowiska, a konkretnie Zakładu Użytkowania Wód Inst. Ochr. Środ. W systemie oceny jakości wód dobór wskaźników i ich normatywy zostały dostosowane do specyfiki wód. Integralną częścią obok stanu czystości jest określenie stopnia podatności wody na degradację na podstawie wskaźników morfometrycznych, hydrograficznych i zlewniowych zestawienie jakości wód pozwala na wyciągnięcie wniosków co do użytkowania, ochrony, czy też rekultywacji. Wzrost zanieczyszczenia środowiska wodnego, w tym także zakwaszenie ekosystemów wodnych, wymusza na terenowych służbach ochrony środowiska podjęcie specjalnych programów badawczych.
Gospodarowanie wodami jest niezwykle trudne - w dużej mierze zależy od właściciela dążącego z reguły do jak największej efektywności np. rybackiej czy turystycznej. Przemiany własnościowe polegające na prywatyzacji i komunalizacji wód mogą okazać się w praktyce sprzeczne z priorytetem powszechnego korzystania z wód, które nie jest kategorią własnościową.
Wspólnota miejska, mająca tradycje użytkowania wody należy do form najbardziej zasługujących na kultywowanie. Wydzielenie wód komunalnych było wynikiem poszukiwania środków na utrzymanie wód na danym terenie. Środki te powinny uwzględniać cenę wody pobieranej oraz cenę zrzutu i oczyszczania. Każde ujęcie wody powinno mieć inną cenę dostosowaną także do wrażliwości środowiska i możliwości płatnika.
Zarządzanie gospodarką wodną a wraz z nim skuteczność stosowania prawa wodnego powinno się opierać na 2 czynnikach:
  1. Udziale użytkowników wód w procesie decyzyjnym.
  2. Motywacji ekonomicznej, poprzez redystrybucji środków z opłat z korzystania z wód.
Do operowania tymi narzędziami zarządzania najlepiej przystosowuje się własność prywatna i komunalna (samorządowa). W trakcie przemian własnościowych nie należy dopuszczać do powstania nowych (lub przekształconych użytkowników pobierających nadmierne ilości wody bądź emitujących duże ilości uciążliwych zanieczyszczeń).
Projekt ustawy Prawo wodne przewiduje powrót do podziału wód na wody publiczne i prywatne.
Publiczną własnością objęte zostaną wody o istotnym znaczeniu dla Państwa:
  • Graniczne
  • Żeglowne
  • Niezbędne dla rolnictwa (własność Skarbu Państwa)
Inne wody, które nie zostaną własnością prywatną - stanowić będą mienie komunalne.
Wody komunalne uprawniają do powszechnego korzystania z wód każdemu obywatelowi . Szczególne znaczenie mają wody objęte ochroną ścisłą, które wyłączone są z użytkowania i pozostają w dyspozycji Skarbu Państwa.
Od roku 1991 wiele gmin w kraju złożyło wnioski o komunalizację jezior, przejęcie ich i możliwość decydowania o ich przyszłych użytkownikach.
Obecnie istnieje pilna potrzeba rozwijania współpracy z administracją samorządową, przede wszystkim w zakresie ochrony środowiska, poprzez włączenie celów ekologicznych w system celów społeczno - gospodarczych . W tym ostatnim najważniejszy staje problem gospodarstw rybackich kwestionujących większość podjętych decyzji komunalizacyjnych.

... z internetu ...
Prezydent RP podpisał Ustawę Prawo Wodne 11 września. Obowiązuje ona od 1.01.2002. W myśl ustawy wody płynące (publiczne) nie mogą być przedmiotem obrotu cywilno prawnego (nie można ich sprzedać). Tyczyć się to będzie również Jeziora Długiego w Olsztynie.
Wróć do listy artykułów

Nasza oferta | zobacz pełną ofertę

dysponujemy:
  • inwentaryzacją krajoznawczą regionu
wykonujemy:
  • aktualizacje treści turystycznej map, przewodniki
  • oceny oddziaływań na środowisko (Natura 2000)
  • oceny stanu ekologicznego wód (Ramowa Dyrektywa Wodna UE)
  • prace podwodne, poszukiwawcze
prowadzimy:
  • nurkowania zapoznawcze, turystyczne, szkolenia specjalistyczne
statystyki | realizacja : nesta.net.pl