Dodano: 8 maja 2009
Jeden z częściej spotykanych gatunków wśród gwiazdoszy. Pojawia się pojedynczo lub w niewielkich grupach zazwyczaj w lasach iglastych wyrosłych na wapiennym podłożu. Rzadziej spotykany w lasach liściastych i w zaroślach.
Do rodzaju Geastrum należy 35 gatunków. Są to:
- Geastrum affinis
- Geastrum arenarius
- Geastrum australis
- Geastrum berkeleyi
- Geastrum campestre
- Geastrum clelandii
- Geastrum corollinum
- Geastrum coronatum
- Geastrum drummondii
- Geastrum elegans
- Geastrum fenestratum
- Geastrum fimbriatum
- Geastrum floriforme
- Geastrum fornicatum
- Geastrum hariotii
- Geastrum lageniforme
- Geastrum lilloi
- Geastrum limbatum
- Geastrum melanocephalum
- Geastrum minimum
- Geastrum mirabile
- Geastrum pectinatum
- Geastrum pouzarii
- Geastrum quadrifidum
- Geastrum rufescens
- Geastrum saccatum
- Geastrum schmidelii
- Geastrum setiferum
- Geastrum simulans
- Geastrum smardae
- Geastrum striatum
- Geastrum subiculosum
- Geastrum triplex
- Geastrum umbilicatus
- Geastrum velutinum
Gwiazdosz czteropromienny, Geastrum quadrifidum DC. ex Pers. 1801 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Owocnik w barwie jasnobrązowy. Młody zamknięty w kulista postać o średnicy od 10 do 20 mm. Rzadziej większy. Powierzchnia pokryta cienka warstewka grzybni. Egzoperydium pęka daleko. Z zewnętrznej osłony najczęściej tworzą się cztery płaty, rzadziej 5 lub 6. tak podzielone, rozchylają się gwiaździście i unosząc się wysoko tworzą nijako sztywne nóżki, które jednocześnie unoszą wysoko ku górze endoperydium. Podczas tego cyklu rozwojowego następuje oddzielenie grzybniowej, zewnętrznej warstwy osłony zewnętrznej, które pozostaje zazwyczaj pod owocnikiem. Utworzona w ten sposób miseczka jest poprzerastana z podłożem i styka się z ramionami gwiazdy na szczytach płatków. Grzybnia, która wyścieła miseczkę od wewnątrz ma kolor białawy i jest matowa. Strona zewnętrzna ramion jest zazwyczaj gładka lub nieregularnie pomarszczona, ma kolor białawy, a kiedy jest wyschnięta ochrowobrązowawy. Natomiast wewnętrzna powierzchnia osłony jest w barwie szaro-popielatej. Endoperydium w kształcie od kulistawego, poprzez wydłużone do odwrotnie jajowatego. Osłona wewnętrzna ma szerokość od 3,5 do 15 mm. Jest koloru szarego, kiedy młoda, później liliowobrązowa, stalowobrązowa, ochrowa i brązowawa na starość. Powierzchnia jest pokryta drobnymi kryształkami. Apofiza zazwyczaj obecna. Szyjka do 2 mm długości. Perystom niski lub wyciągnięty. Talerzyk wyraźny, ograniczony wałeczkiem i odznaczający się. Ujście zarodników włókniste. Kolumella słupkowata i sięga do połowy wysokości endoperydium. W barwie brązowoszara. Gleba pylista. W kolorze ciemnobrązowa. Zarodniki w wysypie barwy ciemnobrązowej. W kształcie kuliste. Na powierzchni wyraźnie brodawkowate. W ilości do 12 sztuk na obwodzie. Wielkość od 4,5 do 6 µm. Barwy brązowej. Strzępki włośni grubości do 7,5 µm. |
| ochrona | Ochrona: Objęty ochroną ścisłą. Rozporzadzenie MŚ z dnia 9 lipca 2004 roku. Ujęty na czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych zagrożonych w Polsce ze statusem „R”- rzadki. |
| uwagi | Bez znaczenia kulinarnego. Gatunek podobny to: najbardziej zbliżony wyglądem gwiazdosz wzniesiony - Geastrum fornicatum (Huds.) Hook; który jest jednak znacznie większy. Ma grubą miseczkę, a ujście zarodników jest bez wyraźnego talerzyka. Inne nazwy to: gwiazdosz koroniasty, promiennik uwieńczony. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
