Obszary chronione

Powstał z Rozporządzenia Wojewody Ciechanowskiego nr 33/97 z dnia 3 grudnia 1997 roku. (Dz. Urz. Woj. Ciechanowskiego nr 28 z dnia 10 grudnia 1997 r., poz. 149)

- Powierzchnia - 14,22 ha
- Właściciel - osoba fizyczna
- Ewidencja gruntów - fragment doliny rzeki Wel położony na północ od wsi Chełsty z wilgotnymi łąkami

Ochrona użytku ekologicznego polega na wprowadzeniu następujących ograniczeń i zakazów;

• polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia gniazd i nor, wybierania jaj i piskląt oraz wpuszczania psów;
• dokonywania zmian stosunków wodnych na terenie użytku ekologicznego;
• pozyskiwania, niszczenia i uszkadzania wszelkich roślin poza przypadkami uzasadnionymi potrzebami użytku ekologicznego;
• zmiany dotychczasowej struktury użytkowania;
• prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wydobywania torfu;
• wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości (np. obornika, gnojowicy) oraz innego zanieczyszczenia wody i gleby;
• palenia ognisk, wypalania trzcin, zakłócania ciszy.

Użytek ekologiczny Chełsty leży na północ od Chełst, po obu stronach rzeki Wel. Obejmuje wysoko wciętą w wysoczyznę rynną subglacjalną (polodowcową) z pastwiskami i wilgotnymi, zarastającymi łąkami. Można tu spotkać chronione gatunki roślin - storczyka szerokolistnego i krwistego, kalinę koralową, porzeczkę czarną, a z ptaków - zimorodka. Na odcinku tym rzeka płynie leniwie i ma charakter typowej rzeki nizinnej, jednak już kilkaset metrów dalej (w "Piekiełku") przekształca się w wartko płynący potok.

Powstał z Rozporządzenia Wojewody Ciechanowskiego Nr 35/97 z dnia 3 grudnia 1997 roku ( Dz. Urz. Woj. Ciechanowskiego nr 28 z dnia 10 grudnia 1997 r., poz. 151)

- Powierzchnia - 2,90 ha
- Właściciel - osoba fizyczna
- Ewidencja gruntów - zakrzaczone i bardzo zadrzewione zakole rzeki Wel

Ochrona użytku ekologicznego polega na wprowadzeniu następujących ograniczeń i zakazów:

• polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia gniazd i nor, wybierania jaj i piskląt oraz wypuszczania psów;
• dokonywania zmian stosunków wodnych na terenie użytku ekologicznego;
• pozyskiwania, niszczenia i uszkadzania wszystkich roślin poza przypadkami uzasadnionymi potrzebami ochrony użytku ekologicznego;
• zmiany dotychczasowej struktury użytkowania;
• prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wydobywania torfu;
• wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości (np. obornik, gnojowicy) oraz innego zanieczyszczania wody i gleby;
• palenia ognisk wypalania trzcin, zakłócania ciszy.

Użytek ekologiczny "Kurojady" położony jest 3 km na północ od Lidzbarka, w głęboko wciętej rynnie Welu. Obejmuje szeroki pas szuwarów i łąk wokół meandrującej rzeki. Miejsca gniazdowe mają tu liczne ptaki wodno - błotne. Spośród rzadkiej flory rosną tu storczyki i koniczyna pagórkowa. Interesującym przyrodniczo jest także strome zbocze po wschodniej stronie rzeki, gdzie występują lasy grądowe z rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin.

Powstał z rozporządzenia Wojewody Ciechanowskiego Nr 34/97 z dnia 3 grudnia 1997 roku (Dz. Urz. Woj. Ciechanowskiego nr 28 z dnia 10 grudnia 1997 r. poz. 150)

- Powierzchnia - 6,50 ha
- Właściciel - osoba fizyczna
- Ewidencja gruntów - obiekt ma charakter torfowiska przejściowego
Ochrona użytku ekologicznego polega na wprowadzeniu następujących ograniczeń i zakazów:

• polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia gniazd i nor, wybierania jaj i piskląt oraz wypuszczania psów;
• dokonywania zmian stosunków wodnych na terenie użytku ekologicznego;
• pozyskiwania, niszczenia i uszkadzania wszystkich roślin poza przypadkami uzasadnionymi potrzebami ochrony użytku ekologicznego;
• zmiany dotychczasowej struktury użytkowania;
• prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wydobywania torfu;
• wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości (np. obornik, gnojowicy) oraz innego zanieczyszczania wody i gleby;
• palenia ognisk wypalania trzcin, zakłócania ciszy.

Użytek ekologiczny "Torfowisko Wąpiersk"- położone jest na północ od wsi Wąpiersk, po prawej stronie szosy do Koszelew. Obejmuje torfowisko wysokie z kilkoma dużymi wyrobiskami potorfowymi. Spośród gatunków roślin charakterystycznych dla tego typu torfowisk rosną tu żurawina błotna, modrzewnica zwyczajna, bagno zwyczajne, borówka bagienna, bagnica torfowa i rosiczka okrągłolistna.

Rezerwat ornitologiczny o powierzchni 710 ha utworzony w celu ochrony jednej z najliczniejszych w Europie i największej w Polsce kolonii łabędzia niemego (Cygnus olor) liczącej około 2500 osobników (tylko 20 par wywodzi młode), należące do najpiękniejszych, a zarazem dość rzadkich przedstawicieli rodziny fauny ptaków oraz innych ptaków wodnych i błotnych jak łyski, kormorana, żurawia, mewy śmieszki.

Odbywają tu lęgi kaczka hełmiatka, gatunek występujący głównie w rejonie Morza Azowskiego i Kaspijskiego. W rezerwacie tym odbywa rozród lub przebywa poza sezonem lęgowym około 175 gatunków ptaków i około 30 gatunków ssaków.

W 1977 roku decyzją Biura Międzynarodowej Rady Koordynacyjnej programu "Człowiek i Biosfera" (MaB) pod egidą UNESCO, jezioro Łuknajno zostało uznane za składnik międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery. W 1978 roku wpisano Łuknajno na listę międzynarodowych rezerwatów Konwencji RAMSAR, chroniącej obszary ptaków wodnych.

Jezioro należy do sieci Natura 2000.

Rezerwat krojobrazowo-ornitologiczny o powierzchni 373,3 ha.

Rezerwat chroni rozległe i płytkie zarastające jezioro, stanowiące właściwie odnogę jeziora Śniardwy, wraz z wyspą i lasami. Rezerwat ten stanowi miejsce lęgowe wiele gatunków ptaków wodnych i błotnych oraz miejsce gniazdowania rzadkich ptaków drapieżnych. Są wśród nich: łabędź niemy, czapla siwa, kokoszka wodna, łyska, kaczka krzyżówka, perkoz dwuczuby, bielik, kania czarna i ruda.

Jest to jezioro eutroficzne z dobrze wykształconą i zachowaną roślinnością wodną, której głównym składnikiem jest trzcina pospolita. Jej skupiska wnikają daleko w obręb powierzchni wodnej. Jezioro otaczają skupiska roślinności turzycowej, zarośli wierzbowych, a miejscami lasów olszowych.

Rezerwat florystyczny o powierzchni 15,8ha.

Rezerwat został utworzony w celu zachowania stanowiska kłoci wiechowatej oraz innych rzadkich roślin jak: jezierza giętka i przesiąkra okółkowa (podawana w literaturze, ale ostatnio nie odnaleziona). Jest to jezioro śródleśne z silnie zarośniętymi brzegami. Zespół trzciny pospolitej okala niemal całe jezioro pasem równej szerokości. Na skraju tego zespołu występuje szuwar kłoci wiechowatej. Dno jeziora pokryte jest mułem o grubości warstwy dennej średnio 3,7 m. Na uwagę zasługuje również bogactwo mchów.