Obszary chronione

Rezerwat utworzony został w 2009 (2009 Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 166, poz. 2323, 2010 Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 77, poz. 1244). Jezioro Długie reprezentuje typ rezerwatu wodno-leśnego. Znajduje się na terenie Nadleśnictwa Miłomłyn, w gminie Łukta. Jego powierzchnia to 47,98 ha.
Został powołany w celu ochrony ostatniej w województwie warmińsko-mazurskim, dość dobrze zachowanej populacji poryblinu jeziornego (Isoëtes lacustris). Jest to reliktowy gatunek, występujący na granicy swojego zasięgu, w jeziorze Długim.
Bardzo ważne dla zachowania siedliska jest utrzymanie istniejących stosunków wodnych tego terenu. Jezioro Długie zaliczone do typu lobeliowego, znajduje się w systemie połączonych ze sobą kilku jezior eutroficznych i dystroficznych oraz torfowisk przejściowych i wysokich. W granicach rezerwatu znalazło się także wiele cennych stanowisk chronionych i rzadkich gatunków roślin.
Rezerwat znajduje się w granicach Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Natura 2000 (PLH280030 Jezioro Długie).

Obszar zajmuje powierzchnię około 1453 ha i położony jest na Równinie Warmińskiej. Powołany został w celu ochrony wąwozów przyległych i doliny rzeki Wąskej. Teren jest pagórkowaty, pojezierny z bardzo głębokimi wąwozami o stromych zboczach. Wąwozy często prezentują górski charakter, a ich głębokość sięga kilkudziesięciu metrów. Występują to liczne źródliska czynne cały rok. Dominują lasy liściaste – grądy, żyzne buczyny i w obniżeniach terenu łęgi. Tereny bezleśne zajmują użytki zielone. Wąska przepływa przez eutroficzne, dobrze zachowane jeziora i stawy hodowlane.
Do najcenniejszych siedlisk uroczyska, wymienionych w Załączniku I należą:

• 9160 - Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum)
  
• 3150 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
  
• 9130 - Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion)
  
• 91E0 - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
  
• 9170 - Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
  
• 6510 - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
  
• 3160 - Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne
  
• 7140 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea)
  

Położenie:
Współrzędne centralnego punktu obszaru to: długość geograficzna E 19 29 2, szerokość geograficzna N 54 5 8.

Opis:
Jezioro odznacza się daleko posuniętym procesem lądowacenia, jego głębokość wynosi zaledwie 0,8 m. odznacza się również dużą trofią, jego brzegi są silnie zabagnione i porośnięte przez ols i trzcinowiska. Poziom wody w jeziorze ulega silnym wahaniom w ciągu roku, wiąże się to z wahaniem poziomu wody w Zalewie Wiślanym, z którym łączy się poprzez rzekę Elbląg. Na półnaturalny stan jeziora złożyły się zarówno naturalne czynniki jak kształt i wielkość oraz działalność człowieka prowadzona w delcie Wisły. Ostoja odznacza się bogatą roślinnością wodną i szuwarową, występują tu 4 typy siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz 8 gatunków z Załącznika II. Jezioro Drużno jest również ostoją ptasią o randze europejskiej. Stwierdzono tu występowanie 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Obszar w okresie lęgowym zasiedlany jest przez co najmniej 1 % populacji krajowej następujących gatunków: rybitwa białowąsa (PCK), rybitwa rzeczna, perkoz dwuczuby, płaskonos, brzęczka, podróżniczek (PCK), zielonka (PCK). Dość licznie występują: bielik (PCK), kropiatka i krzyżówka. Natomiast do bardzo licznych należą: krakwa od 3 do 5 % populacji krajowej oraz gęgawa i rybitwa czarna - 2%-3% populacji krajowej. W okresie wiosennych i jesiennych wędrówek występuje tu powyżej 2 % populacji szlaku wędrówkowego: żuraw, krakwa, płaskonos, natomiast powyżej 1 % gęś zbożowa, gęś białoczelna. W dużym zagęszczeniu występują również: gągoł, gęgawa, krzyżówka i świstun.

Zagrożenia:
Nadmierna eutrofizacja w wyniku spływów powierzchniowych z pól uprawnych, spływ zanieczyszczeń komunalnych i przemysłowych, wiosenne wypalanie trzcin, polowania w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu, kłusownictwo rybackie.

Inne informacje:
Obszar objęty jest ochroną rezerwatową oraz w całości znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I

1. Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
   
2. Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
   
3. Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne)
   
4. Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe).
   

Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

• bączek (Ixobrychus minutus)
  
• bąk (Botaurus stellaris)
  
• bielik (Haliaeetus albicilla)
  
• błotniak łąkowy (Circus pygargus)
  
• błotniak stawowy (Circus aeruginosus)
  
• derkacz (Crex crex)
  
• dzięcioł czarny (Dryocopus martius)
  
• gąsiorek (Lanius collurio)
  
• gęś białoczelna (Anser albifrons)
  
• jarzębatka (Sylvia nisoria)
  
• kropiatka (Porzana porzana)
  
• orlik krzykliwy (Aquila pomarina)
  
• podróżniczek (Luscinia svecica)
  
• rybitwa białowąsa (Chlidonias hybridus)
  
• rybitwa czarna (Chlidonias niger)
  
• rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
  
• zielonka (Porzana parva)
  
• zimorodek (Alcedo atthis)
  
• żuraw (Grus grus)
  

Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady
79/409/EWG

• brzęczka (Locustella luscinioides)
  
• cyraneczka (Anas crecca)
  
• czernica (Aythya fuligula)
  
• gągoł (Bucephala clangula)
  
• gęgawa (Anser anser)
  
• gęś zbożowa (Anser fabalis)
  
• krakwa (Anas strepera)
  
• krzyżówka (Anas platyrhynchos)
  
• perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus)
  
• płaskonos (Anas clypeata)
  
• świstun (Anas penelope)
  

Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

• bóbr europejski (Castor fiber)
  
• nocek gładkowłosy (Myotis dasycneme)
  
• wydra (Lutra lutra)
  

Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

• minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis)
  
• różanka (Rhodeus sericeus amarus)
  
• koza (Cobitis taenia)
  

Położenie:
Współrzędne centralnego punktu obszaru to: długość geograficzna E 19 28 34, szerokość geograficzna N 53 33 31.

Opis:
Jezioro Karaś znajduje się w fazie szybkiego lądowacenia, zachodzą tu intensywne procesy osadzania materii organicznej oraz narastania pła szuwaru na linii brzegowej zbiornika. Obecność na terenie jeziora kilku wysp przyczynia się ponadto do odśrodkowego zarastania zbiornika, co przyczynia się do dość szybkiego lądowacenia tego jeziora. Proces ten sprzyja wykształceniu na stosunkowo niedużym obszarze szerokiej gamy siedlisk ciągu sukcesyjnego. Ostoja stanowi w rezultacie rozległy kompleks torfowiskowo-bagienno-jeziorny. Wykształciły się tu w pełni naturalne specyficzne minerotroficzne mszary, szuwary, zarośla łozowe, brzeziny i olsy. W zbiorniku wodnym występują natomiast rozległe łąki ramienicowe i rdestnicowe. Stwierdzono tu występowanie 3 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy siedliskowej. Doskonale zachowały się tu bardzo rzadkie zespoły ramienicowe, a 7 gatunków ramienic je budujących to gatunki znajdujące się w czerwonej księdze glonów zagrożonych w Polsce. Roślinność torfowiskowa obejmuje szeroką gamę fitocenoz w ciągu dynamiczno-rozwojowym i troficznym. Takie warunki sprzyjają licznemu występowaniu gatunków rzadkich i chronionych. Występują tu 3 gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jezioro Karaś stanowi również cenną ostoję dla licznych gatunków ptaków

Inne informacje:
Obszar objęty jest ochroną rezerwatową oraz w całości znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I

1. Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea
   
2. Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea )
   
3. Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum) i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne
   

Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

• bączek (Ixobrychus minutus
  
• bąk (Botaurus stellaris
  
• batalion (Philomachus pugnax)
  
• bielik (Haliaeetus albicilla)
  
• błotniak stawowy (Circus aeruginosus)
  
• gęś białoczelna (Anser albifrons
  
• jarzębatka (Sylvia nisoria)
  
• kania czarna (Milvus migrans)
  
• kania ruda (Milvus milvus)
  
• kropiatka (Porzana porzana)
  
• orlik krzykliwy ( Aquila pomarina)
  
• podgorzałka (Aythya nyroca)
  
• podróżniczek (Luscinia svecica)
  
• rybitwa czarna (Chlidonias niger)
  
• rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
  
• rybołów (Pandion haliaetus)
  
• zielonka (Porzana parva)
  
• żuraw (Grus grus)
  

Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady
79/409/EWG

• cyraneczka (Anas crecca)
  
• czernica (Aythya fuligula)
  
• gągoł (Bucephala clangula)
  
• gęgawa ( Anser anser)
  
• gęś zbożowa (Anser fabalis)
  
• hełmiatka (Netta rufina)
  
• krakwa (Anas strepera)
  
• krzyżówka (Anas platyrhynchos)
  
• kszyk (Gallinago gallinago)
  
• łabędź niemy (Cygnus olor)
  
• łyska (Fulica atra)
  
• nurogęś (Mergus merganser)
  
• płaskonos (Anas clypeata)
  
• świstun (Anas penelope)
  
• wąsatka (Panurus biarmicus)
  
• wodnik (Rallus aquaticus)
  

A.F.