Rośliny

Krzew lub małe drzewo, z odrostami korzeniowymi. Pędy: młode są cienkie, zielonkawe do oliwkowo brązowych, słabo gruczołowato owłosione. Starsze gałęzie i korowina w odcieniu jasno-szaro-brunatnym, szorstkie, podłużnie spękane, łuszczące się paskami. Pączków szczytowych na starszych roślinach brak – pędy rozgałęziają się pseudodichotomicznie. Pąki: wierzchołkowe spiczastojajowate do kulistych, nie większe od bocznych, które są spiczasto lub tępo jajowate, przeważnie nieco odstające od pędu. Liście: pojedyncze, sezonowe, spiczasto eliptyczne do spiczasto szerokojajowatych, całobrzegie, obustronnie nagie, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, niebieskawozielone. Kwiaty: obupłciowe, z wąską i długą rurką korony, łatki rozpostarte, zwykle barwy lila; zebrane w kwiatostany typu wiecha rozwijające się z jednego lub obu najwyższych paków bocznych; silnie pachnące. Okres kwitnienia: maj. Owoc: wydłużone torebki.

Drzewo o strzelistym pniu, widocznym od wierzchołka, co jest rzadkie u drzew liściastych. Korona jest wydłużona i dość luźna, gałęzie cienkie, odrastające prawie poziomo. Kora prawie czarna (szarobrunatna, starsza ciemnoszara), spękana w prostokątne tafelki. Pędy: zielone, później jasnobrunatne i ciemno-czerwono-brunatne. Pąki: wierzchołkowe odwrotnie jajowate, nie większe od bocznych, które są tego samego kształtu, odstające od pędu, otoczone 2 łuskami. Łuski są brunatnoczerwone do brunatno fioletowych, nagie, pokryte cętkami szarego wosku. Liście: ogonkowe, szeroko jajowate do okrągłych, zaokrąglone lub wycięte na szczycie, klinowate u nasady, obustronnie zielone, ze zlepkami włosków na spodzie. Kwiaty: męskie z brunatnymi lub purpurowymi liśćmi wspierającymi, z szaroniebieską plamą po środku. Zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie zebrane są w kwiatostany: męskie w kotki (bazie), zaś żeńskie w szyszeczki. Obydwa typy kwiatostanów zlokalizowane są w szczytowych rozgałęzieniach pędów (męskie powyżej kwiatostanów żeńskich); zimują nie okryte łuskami, i opadają po przekwitnieniu. Okres kwitnienia: od marca do kwietnia. Owoc: drobne orzeszki, z bardzo wąskimi skrzydełkami, wypełnionymi powietrzem ; w szyszeczkowatych, zdrewniałych owocostanach, pozostających do wiosny na gałęziach i opadających w całości.

Bylina zakorzeniona w podłożu, z płytko pogrążonym w podłożu kłączu. Łodyga: spłaszczona, czterokanciasta, masywna, silnie rozgałęziona, często czerwonawo zabarwiona. Liście: lancetowate, faliste; brzeg blaszki pikowany; nasada liścia zaokrąglona, wierzchołek liścia tępy do zaostrzonego. Barwa liści od jasnozielonej do brunatno-zielonej, często z czerwonawym zabarwieniem wzdłuż nerwu środkowego. Kwiaty: obupłciowe, zebrane w luźne, skąpokwiatowe kłosy. Okres kwitnienia: od maja do września. Owoce: orzeszki opatrzone na grzbiecie grzebieniasto-ząbkowanymi skrzydełkami i długim hakowatym dzióbkiem.

Długie pędy, o liściach pływających, które niekiedy mogą być całkowicie zanurzone. Łodyga: masywna, słabo rozgałęziona, o grubym kłączu. Liście: w optymalnych dla dla wzrostu warunkach obecne są dwa rodzaje liści: pływające i całkowicie zanurzone. Liście podwodne są półprzezroczyste; lancetowate do eliptycznych (w wodzie płynącej bardziej wydłużone); z klinowatą (rzadko zaokrągloną) nasadą i zaostrzonym szczytem; brzeg blaszki liściowej cały lub niewyraźnie ząbkowany. Liście pływające są nieprzezroczyste, skórzaste o kształcie od eliptycznego do lancetowatego; nasady liści są klinowate, zaś szczyty zaostrzone, blaszka całobrzega. Kwiaty: obupłciowe, zebrane w wystające ponad wodę kłosy, wyrastające na maczugowatych szypułkach. Okres kwitnienia: od czerwca do sierpnia. Owoce: orzeszki, opatrzone ostrym skrzydełkiem.

Duży, gęsty ciernisty krzew. Pędy: młode są kanciaste, jasnobrunatne, gładkie. Korowina w odcieniu od szarobrunatnego do szarego, głęboko bruzdowana. Pąki: wierzchołkowe jajowate do kulistych, na ogół tępe, nie większe od bocznych, które są tego samego kształtu, tępe i odstające od pędu, osadzone na długopędach. Liście: sezonowe, pojedyncze, zwężone w ogonek, szerokoeliptyczne lub odwrotnie jajowate, brzegiem kolczasto ząbkowane, obustronnie nagie, pod spodem białawozielone. Kwiaty: niewielkie (działki kielicha i płatki korony w kolorze złocistożółtym), zebrane w kwiatostany typu grono wyrastające ze szczytowych pączków mieszanych na krótkopędach ubiegłorocznego przyrostu. Okres kwitnienia: maj (czerwiec). Owoc: purpurowo czerwone, wydłużone jagody.

Roślina o całkowicie zanurzonych pędach bez kłączy. Łodyga: wyraźnie spłaszczona, cienka, silnie rozgałęziona. Guzy węzłowe dobrze rozwinięte w formie guzków u nasady liści. Liście: zwykle 5 nerwowe (niekiedy 3 lub 7). Nerw główny sięga do szczytu liścia i jest otoczony pasem półprzeźroczystych komórek powietrznych, które zwykle ograniczone są do nasady liścia, niekiedy dobrze rozwinięte i sięgające di jego wierzchołka. Liście są równowąskie, na szczycie tępe lub delikatnie zaostrzone, z wyraźnym kończykiem, całobrzegie. Kwiaty: obupłciowe, zebrane po 3-4 w wystające ponad wodę kłosy, wyrastające na maczugowatych szypułkach 3 razy dłuższych niż kwiatostany. Okres kwitnienia: od czerwca do sierpnia. Owoc: ukośnie elipsoidalne orzeszki, z tępym skrzydełkiem na grzbiecie i krótkim dzióbkiem.