Rośliny

Roślina wieloletnia o podziemnym, pełzającym kłączu z licznymi korzeniami. Liście: w zarysie jajowate, pochwiasto obejmujące łodygę, pofałdowane, w liczbie od 3 do 5. Łodyga: mocna, sztywna, z pochwiastymi łuskami w nasadzie. Kwiaty: osadzone na szypułach w kątach liściokształtnych przysadek, występują przeważnie pojedynczo na szczycie łodygi, rzadko po 2-3; warżka barwy cytrynowożółtej z czerwonawymi plamkami wewnątrz, silnie „trzewiczkowato” rozdęta, do 3 cm długości, bez ostrogi; pozostałe działki okwiatu barwy kasztanowobrązowe, w zarysie lancetowate, do 9 cm długości, boczne szeroko rozchylone; zalążnia łukowato wygięta, do 3 cm długa. Okres kwitnienia: od maja do czerwca. Owoc: w postaci rozdętej i omszonej torebki, długiej do 3 cm.

Naga roślina jednoroczna lub dwuletnia, pokryta nalotem woskowym. Liście: siedzące, jednonerwowe, lekko mięsiste; rozetowe łopatkowatolancetowate; łodygowe osadzone naprzeciwlegle, lancetowate w zarysie. Łodyga: zwykle w górze rozgałęziona, lepka pod węzłami Kwiaty: czerwone, rzadko białe, do 13 mm długości, na szypułkach, zebrane na szczytach pędów w luźne kwiatostany wierzchotkowate; kielich zrosłodziałkowy z błoniasto obrzeżonymi i orzęsionymi ząbkami na szczycie; płatki korony z przykoronkiem do 3 mm długości, całobrzegie. Okres kwitnienia: od czerwca do września. Owoc: typu torebka do 10 mm długości, wypełniona drobnymi nasionami.

Roślina wieloletnia z płaskimi, głęboko palczasto wcinanymi bulwami Liście: z brunatnymi lub fioletowymi plamami, rzadziej bez plam, w liczbie od 3 do 9 (12); w zarysie lancetowate lub odwrotnie jajowate, tępe lub zaostrzone; dolne rozetowato skupione, obejmujące łodygę; górne przypominające przysadki kwiatowe. Łodyga: sztywna, gruba, wypełniona rdzeniem lub pusta w środku, często fioletowo nabiegła w górze. Kwiaty: zebrane w licznokwiatowy walcowaty kwiatostan, o zmiennej barwie od barwie od purpury do bieli, osadzone w kątach przeważnie krótszych od kwiatów przysadek; boczne działki kielicha pochylone do przodu, w zarysie jajowato-lancetowate, do 11 mm długości i 4 mm szerokości, działka środkowa często nie pochylona tylko skośnie wzniesiona nad bocznymi płatkami korony; warżka długości 5-11 mm i szerokości 6,5-15 mm, 3 łatkowa z łatkami bocznymi rozpostartymi, z ciemnymi liniami i plamkami tworzącymi rysunek, rzadko bez rysunku; ostroga walcowata; zalążnia czerwono nabiegła, skręcona, nieco wygięta; prętosłup barwy jasnoróżowej. Okres kwitnienia: od maja do lipca. Owoc: w postaci rozdętej torebki, długości do 15 mm.

Roślina wieloletnia z głęboko podzielonymi bulwami. Liście: bez plam, w liczbie od 4 do 7, wąskolancetowate, długości do 20 cm i szerokości do 3,5 cm, skierowane sztywno do góry lub przygięte. Łodyga: sztywna, gruba, pusta w środku, z 2-3 pochwami liściowymi u nasady. Kwiaty: zebrane w licznokwiatowy (do 50 kwiatów) walcowaty kwiatostan, długości 4-12 cm, bezwonne, o barwie krwistopurpurowej, osadzone w kątach dłuższych o kwiatów, z prawie gładkim brzegiem przysadek; boczne działki kielicha wzniesione ku górze i skręcone, w zarysie lancetowate, do 9 mm długie i 2,5-4 mm szerokie; boczne płatki korony do 7,5 mm długie; warżka długości 4,5-8 mm i 5-9 mm szeroka, płytko 3 łatkowa lub niepodzielona, boczne znacznie szersze od środkowej, z ciemnymi liniami tworzącymi rysunek; ostroga stożkowata, prawie prosta. Okres kwitnienia: od czerwca do lipca. Owoc: w postaci beczułkowato rozdętej torebki.

Półpasożytnicza roślina dwuletnia lub roczna. Liście: w zarysie lancetowate, pierzastosieczne z odcinkami nieregularnie klapowanymi, brzegiem ząbkowane, osadzone na łodydze skrętolegle na krótkich i owłosionych ogonkach. Łodyga: w górze owłosiona, rozgałęziająca się, wzniesiona. Kwiaty: różowe lub purpurowe, dwuwargowe, zebrane na szczytach pędów w kłosowatogroniaste kwiatostany; okwiat zróżnicowany na kielich i koronę; kielich dwuwargowy o łatkach różnej wielkości, długości 9-13 mm, beczułkowaty; korona zrosłopłatkowa, długości 15-22 (25) mm, o rurce prostej i dwukrotnie dłuższej od kielicha, dwuwargowa, gdzie warga górna hełmiasta, wycięta na górze w krótki dzióbek i z dwoma szczeciniastymi ząbkami niżej, natomiast dolna trzypłatkowa, prawie tak długa jak górna; pręciki 4, dwusilne (2 dłuższe od pozostałych); pręcik jeden, zrośnięty z kilku owocolistków, jajowaty. Okres kwitnienia: od maja do września. Owoc: to ukośnie jajowata torebka, zakończona dzióbkiem, wypełniona licznymi wąskojajowatymi nasionami.

Zimozielona krzewinka, niski krzew lub pojedyncze pędy. Liście: osadzone na pędzie skrętolegle, skórzaste, krótkoogonkowe, z wierzchu barwy ciemnozielonej, od spodu szarozielone i pokryte tarczowatymi włoskami, które początkowo są szarawa, potem rdzawe, w zarysie kształtu eliptycznego, lancetowatego lub podługowate, do 4 cm długie, brzegiem drobno ząbkowane lub całobrzegie. Pędy: łukowato rozpostarte, wzniesione, słabo rozgałęzione, za młodu tarczowato owłosione. Kwiaty: białe, pięciokrotne, długie do 4 mm, pojedynczo zwisające w kątach liści na krótkich szypułkach, tworzą jednostronny kwiatostan typu grono; działki kielich dwukrotnie krótsze od korony, nie zrośnięte; korona zrosłopłatkowa, beczułkowata z 5 ząbkami; 10 pręcików z rowkowatymi wyrostkami. Okres kwitnienia: od kwietnia do czerwca. Owoc: w postaci beczułkowato rozdętej torebki, pękającej 5 klapami.