Zwierzęta

Duża głowa, znacznie węższa od przedplecza. Silne żuwaczki, lekko wystające przed głowę. Oczy dość sklepione, wyraźnie wystające na boki. Czułka jedenastoczłonowe, dość długie, sięgające za nasadę pokryw. Urzeźbienie głowy składa się z drobnych i gęsto rozmieszczonych dołeczków w jej tylnej części.
Przedplecze w zarysie sercowate, zwężające się ku tyłowi równomiernie. Jego tylne kąty delikatnie wyciągnięte ku tyłowi. Przednie kąty szeroko zaokrąglone. Na rzeźbę przedplecza składają się zmarszczki i nieregularne zagłębienia. W tylnych katach przedplecza wyraźne, dość głębokie zagłębienia pozbawione połysku.
Tarczka (scutellum) bardzo mała, zazwyczaj zakrywa ja tylny brzeg przedplecza.
Pokrywy szeroko owalne, najszersze tuz za środkiem. Guzy barkowe dobrze zaznaczone. Na rzeźbę pokryw składają się dość głębokie dołki. Są one rozmieszczone liniowo wzdłuż bruzd pokryw. Przestrzenie wypukłe między bruzdami, zwane zagonikami posiadają niewielkie podłużne guzki. Ze względu na brak skrzydeł drugiej pary (błoniastych) i nielotność tego gatunku pokrywy są zrośnięte wzdłuż szwu.
Odnóża z pięcioczłonowymi stopami. W budowie stóp zaznacza się dymorfizm płciowy: samice posiadają wszystkie stopy delikatne i wysmukłe, samce natomiast maja stopy przednich stóp rozszerzone i pokryte gęstymi szczecinkami zwiększającymi powierzchnię przylegania, natomiast stopy 2 i 3 pary odnóży podobnie wykształcone jak u samic.

Ptak o krępej sylwetce i dość długich nogach oraz długich, smukłych palcach. Samiec i samica są jednakowo ubarwione. Wierzch ciała jest łuskowany brązowo-czarno, szyja i pierś są jednolicie szare, natomiast brzuch, a zwłaszcza jego boki są charakterystycznie biało i czarno prążkowane w poprzek. Dziób długi, wąski. Ubarwiony z góry czarno, po bokach czerwono. Głowa po bokach szara, na górze czapeczka w kolorze grzbietu, łącząca się z karkiem. Policzki ciemniejsze. Oko krwisto czerwone. Nogi oliwkowe lub czerwonawe. Ogon krótki, często sterczący do góry. Podogonie białe, przechodzące dołem w żółte z czarnymi elementami. Samica jest nieco mniejsza od samca.
Młode są w kolorach brązu z zachowaniem podziału na łuskowanie i prążki. Na głowie od dzioba pod okiem, aż do szyi mają ciemnobrązową pręgę.

Niewielki barwny ptak, nieco większy od wróbla. U samca grzbiet zabarwiony rudo-cynamonowo, wierzch głowy i kark popielate. Czarny pasek od dzioba, poprzez czarne oko, ciągnie się aż do karku. Policzek biały. Pierś samca jest ubarwiona bladoróżowo. Skrzydła brązowe, ogon czarny z białymi brzegami, od nasady ogona do połowy jego długości.
Dziób gąsiorka jest czarny, krótki i lekko zakończony haczykowato. Nogi czarne. Samica gąsiorka natomiast jest ubarwiona skromniej, ale również widoczna jest z daleka. Grzbiet ma ubarwiony brązowo-cynamonowo, głowa i kark jaśniejsze, nieco szare. Policzek, szyja, pierś i brzuch są popielate z wyraźnym czarnym łuskowaniem. Za okiem brązowa plamka, oko ciemnobrązowe. Młode podobne są do samicy, lecz całe łuskowane.

Ciało dość płaskie i niezbyt szerokie. Na głowie para oczu złożonych i czułka złożone z dość krótkich 11 członów. Za oczami bardzo silnie wystające skronie. Ku tyłowi, trójkątna w kształcie głowa ulega tuż za skroniami silnemu przewężeniu tworząc odcinek na wzór szyi. Punktowanie powierzchni głowy bardzo delikatne, ale głęboko i gęsto nakłute, podobnie jak punktowanie przedplecza. Przedplecze w zarysie prostokątne, prawie kwadratowe. Na brzegach bocznych pokryte delikatnymi ząbkami a w każdym z kątów przedplecza można zauważyć delikatny, ale wyraźny wcisk. Tarczka dobrze widoczna. Pokrywy płaskie z zatartym punktowaniem. W okolicy brzegu bocznego każdej pokrywy ciągnie się od barku podłużne żeberko powodujące załamanie tu ku dołowi powierzchni pokrywy. Błoniaste skrzydła drugiej pary dobrze wykształcone.
W budowie odnóża widoczny dymorfizm płciowy. Przednie i tylne stopy u samców i samic są pięcioczłonowe, podczas gdy tylne u samców są czteroczłonowe a u samic pięcioczłonowe.

Ciało duże, dość płaskie i słabo sklepione. Na głowie para czułek 10 członowych, kolankowato zagiętych, z czteroczłonową, grzebykowatą buławką. Pokrywy i przedplecze pokryte delikatnymi nakłuciami. Tarczka dobrze widoczna. Odnóza kroczne z silnymi i masywnymi goleniami. W pozostałych elementach budowy ciała występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy.
Samiec: głowa bardzo duża, szeroka, szersza od przedplecza, żuwaczki bardzo silnie przerośnięte, wydłużone do przodu i lekko zagięte ku dołowi, na końcu rozwidlone, a po wewnętrznej stronie pokryte ostrymi i mocnymi ząbkami. Przedplecze szerokie, prostokątne, ale zawsze wyraźnie węższe od głowy.
Samica: głowa nie tak szeroka jak u samca, zawsze węższa od przedplecza, żuwaczki niewielkie, krótsze od głowy, delikatnie zagięte ku środkowi, na wewnętrznej stronie pokryte kilkoma tępymi guzkami. Przedplecze szerokie, zawsze szersze od głowy, kształtu trapezowatego, zwężające się ku przodowi.
Na podstawie wykształcenia żuwaczek wśród samców wyróżniamy dwa typy morfologiczne:
telodnt - dominujący w zimniejszych obszarach areału występowania z bardzo silnie rozrośniętymi żuwaczkami
amphiodont - dominujący na południu zasięgu, znacznie mniejszy w rozmiarach i ma w mniejszym stopniu wykształcone żuwaczki.

Jeśli chodzi o możliwość pomylenia jelonka z innymi gatunkami to jest to w przypadku samca niemożliwe ze względu na żuwaczki, niewystępujące w takiej formie u żadnego innego europejskiego gatunku chrząszcza. Samice natomiast, zwłaszcza małe mogą być czasem mylone z innym dużym gatunkiem jelonkowatego: ciołkiem matowym, którego bardzo wyrośnięte okazy na pierwszy rzut oka są łudząco podobne do samic jelonków, jednak po dokładniejszym obejrzeniu okazów nie ma możliwości pomylenia się.

Ptaki o sylwetce charakterystycznej dla siewkowców, ze smukłą szyją i smukłym ciałem, z ostro zakończonymi skrzydłami i o rozmiarach ciała nieco większych od kosa. Samiec w szacie godowej nie do pomylenia z żadnym innym ptakiem. Wówczas charakteryzuje się wielobarwną kryzą (kołnierzem) na szyi wokół głowy i na piersi. Kryza może być jednolicie biała, czarna, może być w prążki, plamki w kolorach brązu, czerni, szarości, rudości i wszelkich kombinacji tych kolorów. Dodatkowo na głowie część piór tworzy coś na wzór sterczących uszu, a po bokach odsłania się łysa skóra. Samce tzw. satelitarne posiadają białą kryzę i ich ubarwienie ciała ma sporo akcentów bieli. Upierzenie pozostałych jest łuskowate w kolorach szarości i brązów, do czarnego z białym obrzeżeniem każdego pióra. Samica nie posiada kryzy, nie stroszy piór. Jest delikatna, jednak jej upierzenie również może mieć zmienne kolory od szarości do rudego i prawie czarnego, przeważnie jednak jest ceglaste, jaśniejsze w okresie spoczynkowym, pióra pokrywowe są jasno obrzeżone. W locie u dorosłych osobników widoczna biała smuga na skrzydle. Ptaki te mają pokrywy nadogonowe białe po bokach, co również rozróżnia je w locie od innych siewkowców. Ciało bataliona jest smukłe, nogi dość długie, ułatwiające brodzenie po płyciznach i podmokłych łąkach. Dziób prosty, w miarę krótki, ostro zakończony. W okresie spoczynkowym nogi i dziób szaroczarne, w okresie godowym ceglasto-brązowe, czerwone, brązowe. Samiec w szacie spoczynkowej upodabnia się do samicy, jednak jest od niej większy. Młode bataliony mają pod koniec lata pierzenie podobne do samicy, jednak na grzbiecie widać u nich wyraźne łuskowanie. Nogi mają zielonkawe.