Zwierzęta

Barwna, kontrastowo ubarwiona kaczka, mniejsza od popularnej u nas krzyżówki. Jej cechą charakterystyczną są dwie środkowe sterówki u samca, bardzo długie i wąskie, na kształt widełek. Upierzenie zmienne, ponieważ kaczka przechodzi 4 pierzenia rocznie i po każdym jest nieco inaczej ubarwiona. Skupię się zatem na szacie zimowej, jaką widujemy u tych kaczek, kiedy spotykamy je w Polsce w okresie zimowym.
Samiec w tym okresie ma białą głowę z brązowym nalotem po bokach, oraz czarnymi policzkami i bokiem szyi. Pierś czarno-brązowa, boki ciała, grzbiet i środkowe sterówki oraz lotki w tym samym kolorze. Brzuch szary, szara część piór na bokach pleców, powyżej skrzydeł. Pióra na bokach pleców są wydłużone i stanowią u samca dodatkową ozdobę, układając się po bokach na wzór pazurków. Dziób na czubku czarny, w połowie czerwony i u nasady znowu czarny. Samiczka nie ma widełek na ogonie, głowę ma białą z czarna czapeczką i policzkami. Resztę ciała ma ubarwioną rudo-brązowo z czarnym cętkowaniem, brzuch szary. Dziób ciemnoszary, dość krótki, po bokach lekko zaokrąglony do dołu. Oczy u lodówki są brązowe z białym obrzeżeniem.

Krzyżodziób świerkowy z pozoru niczym nie różni się od pozostałych łuszczaków. Nieco większy od wróbla, o podobnej sylwetce. Jednak, kiedy przyjrzymy mu się dokładnie, ujrzymy cechę, dzięki której otrzymał on swoją nazwę. Dziób tego ptaka jest tak zbudowany, że dolna i górna część krzyżują się. Dziób ten jest masywny, ostro zakończony. Idąc tym tropem powinniśmy wiedzieć, że kości i mięśnie głowy oraz szyi krzyżodzioba są asymetryczne.
U ptaków tych występuje dymorfizm płciowy, przejawiający się min. w kolorystyce ubarwienia. Samica jest zielona, lekko łuskowana. Boki głowy ma szare, skrzydła grafitowe. Samiec jest ubarwiony jaskrawo - czerwony, z ciemną pręgą przechodzącą od dzioba, przez oko, do tyłu głowy, oraz grafitowymi skrzydłami. Nogi u krzyżodzioba są czarne, dziób czarny. Ogon z ciemniejszymi, grafitowymi sterówkami, wcięty. Podogonie biało-szare. Oczy czarne.

Niewielki barwny ptak, nieco większy od wróbla. U samca grzbiet zabarwiony rudo-cynamonowo, wierzch głowy i kark popielate. Czarny pasek od dzioba, poprzez czarne oko, ciągnie się aż do karku. Policzek biały. Pierś samca jest ubarwiona bladoróżowo. Skrzydła brązowe, ogon czarny z białymi brzegami, od nasady ogona do połowy jego długości.
Dziób gąsiorka jest czarny, krótki i lekko zakończony haczykowato. Nogi czarne. Samica gąsiorka natomiast jest ubarwiona skromniej, ale również widoczna jest z daleka. Grzbiet ma ubarwiony brązowo-cynamonowo, głowa i kark jaśniejsze, nieco szare. Policzek, szyja, pierś i brzuch są popielate z wyraźnym czarnym łuskowaniem. Za okiem brązowa plamka, oko ciemnobrązowe. Młode podobne są do samicy, lecz całe łuskowane.

Ciało duże, dość płaskie i słabo sklepione. Na głowie para czułek 10 członowych, kolankowato zagiętych, z czteroczłonową, grzebykowatą buławką. Pokrywy i przedplecze pokryte delikatnymi nakłuciami. Tarczka dobrze widoczna. Odnóza kroczne z silnymi i masywnymi goleniami. W pozostałych elementach budowy ciała występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy.
Samiec: głowa bardzo duża, szeroka, szersza od przedplecza, żuwaczki bardzo silnie przerośnięte, wydłużone do przodu i lekko zagięte ku dołowi, na końcu rozwidlone, a po wewnętrznej stronie pokryte ostrymi i mocnymi ząbkami. Przedplecze szerokie, prostokątne, ale zawsze wyraźnie węższe od głowy.
Samica: głowa nie tak szeroka jak u samca, zawsze węższa od przedplecza, żuwaczki niewielkie, krótsze od głowy, delikatnie zagięte ku środkowi, na wewnętrznej stronie pokryte kilkoma tępymi guzkami. Przedplecze szerokie, zawsze szersze od głowy, kształtu trapezowatego, zwężające się ku przodowi.
Na podstawie wykształcenia żuwaczek wśród samców wyróżniamy dwa typy morfologiczne:
telodnt - dominujący w zimniejszych obszarach areału występowania z bardzo silnie rozrośniętymi żuwaczkami
amphiodont - dominujący na południu zasięgu, znacznie mniejszy w rozmiarach i ma w mniejszym stopniu wykształcone żuwaczki.

Jeśli chodzi o możliwość pomylenia jelonka z innymi gatunkami to jest to w przypadku samca niemożliwe ze względu na żuwaczki, niewystępujące w takiej formie u żadnego innego europejskiego gatunku chrząszcza. Samice natomiast, zwłaszcza małe mogą być czasem mylone z innym dużym gatunkiem jelonkowatego: ciołkiem matowym, którego bardzo wyrośnięte okazy na pierwszy rzut oka są łudząco podobne do samic jelonków, jednak po dokładniejszym obejrzeniu okazów nie ma możliwości pomylenia się.

Skrzydła u obu płci przeźroczyste z bardzo charakterystycznym rysunkiem. Skrzydła przednie u nasady żółte, natomiast tylne ciemnobrunatne. Poza tym na obu skrzydłach występują w okolicach węzełka ciemne plamki. Plamka skrzydłowa ciemnobrunatna. Ciało u obu płci żółtobrązowe z ciemnym końcem odwłoka.
Larwa ważki czteroplamej jest bardzo podobna do larwy ważki płaskobrzuchej. Najprościej poznać ja po w miarę dobrze wykształconych kolcach bocznych VIII i IX segmentu odwłoka oraz bardzo małych ząbkach na brzegu bocznym głaszczka wargowego w masce.

Skrzydła u obu płci przeźroczyste, plamki skrzydłowe jednobarwne, położone na obu skrzydłach w mniej więcej tej samej odległości od wierzchołka skrzydła. Ciało metalicznie zielone u samicy i niebiesko – zielone u samca. Tułów po bokach i na spodniej stronie żółtawy.
Larwa Skrzelotchawki na końcu odwłoka listkowate, w kształcie listka wierzby, wąskie w przekroju, z dobrze widoczną linią nodalną i odchodzącymi od niej pod kątem prostym tchawkami, zaostrzony wierzchołek krótki i zaokrąglony. Skrzelotchawki jasne z ciemniejszymi paskami.