Dodano: 28 stycznia 2011
Drzewo o wydłużonej i zaokrąglonej, bardzo gęstej koronie. Dolne gałęzie zwykle są długie i zwisające. Młoda korowina gładka, jasnobrunatna, starsza ciemnobrunatna, łuszcząca się podłużnymi tafelkami, zwykle spiralnie ułożonymi. Wewnątrz wypróchniałych pni starych drzew często występują „brody” korzeni przybyszowych. Pędy: grube. Młode, rozwijające się pędy są rdzawo owłosione. Pąki: wierzchołkowe szerokostożkowate, większe od bocznych, które są spiczasto jajowate, przylegające lub odstające od pędu. Łuski są ciemnobrązowe, przeważnie z jaśniejszą obwódką, nagie. Pąki bardzo lepkie. Liście: ogonkowe, dłoniasto złożone, 5-7 listkowe. Blaszka liściowa okrągła, blaszki listków odwrotnie jajowate. Wierzchołki blaszek listków zaostrzone, nasady klinowate, brzeg blaszki listka pojedynczo, miejscami podwójnie piłkowany. Wierzch liścia ciemnozielony, spód jaśniejszy z nielicznymi włoskami, zwłaszcza w katach nerwów. Listki siedzące, środkowe większe niż boczne. Kwiaty: obupłciowe lub jednopłciowe, białe z żółtymi, później czerwonymi plamkami u nasady. Zebrane w stożkowate wiechy. Okres kwitnienia: maj (czerwiec). Owoc: kuliste torebki, grubościenne i bardzo duże, pękające 3 klapami. Powierzchnia dojrzałych owoców zielona, pokryta kolcami. Nasiona bardzo duże, brązowe, z dużym znaczkiem, po 1-2 w torebce – popularnie zwane „kasztanami”.
Kasztanowiec zwyczajny, syn. kasztanowiec pospolity, kasztanowiec biały, Aesculus hippocastanum L. | systematyka |
|
|---|---|
| wygląd | Drzewo o wydłużonej i zaokrąglonej, bardzo gęstej koronie. Dolne gałęzie zwykle są długie i zwisające. Młoda korowina gładka, jasnobrunatna, starsza ciemnobrunatna, łuszcząca się podłużnymi tafelkami, zwykle spiralnie ułożonymi. Wewnątrz wypróchniałych pni starych drzew często występują „brody” korzeni przybyszowych. Pędy: grube. Młode, rozwijające się pędy są rdzawo owłosione. Pąki: wierzchołkowe szerokostożkowate, większe od bocznych, które są spiczasto jajowate, przylegające lub odstające od pędu. Łuski są ciemnobrązowe, przeważnie z jaśniejszą obwódką, nagie. Pąki bardzo lepkie. Liście: ogonkowe, dłoniasto złożone, 5-7 listkowe. Blaszka liściowa okrągła, blaszki listków odwrotnie jajowate. Wierzchołki blaszek listków zaostrzone, nasady klinowate, brzeg blaszki listka pojedynczo, miejscami podwójnie piłkowany. Wierzch liścia ciemnozielony, spód jaśniejszy z nielicznymi włoskami, zwłaszcza w katach nerwów. Listki siedzące, środkowe większe niż boczne. Kwiaty: obupłciowe lub jednopłciowe, białe z żółtymi, później czerwonymi plamkami u nasady. Zebrane w stożkowate wiechy. Okres kwitnienia: maj (czerwiec). Owoc: kuliste torebki, grubościenne i bardzo duże, pękające 3 klapami. Powierzchnia dojrzałych owoców zielona, pokryta kolcami. Nasiona bardzo duże, brązowe, z dużym znaczkiem, po 1-2 w torebce – popularnie zwane „kasztanami”. |
| wymiary | Wysokość do 25 (30) m; pąki o długości do 2,5 cm; liście o długości do 30 cm; kwiatostany o długości 20-30 cm; owoce o średnicy do 6 cm. |
| występowanie | W Polsce w pełni zadomowiony, często daje samosiew, drzewo powszechnie uważane za rodzime (chociaż pochodzi z Bałkanów) i traktowane jak swojskie nawet w krajobrazie otwartym, wiejskim. Wymaga gleb świeżych, zasobnych i głębokich. |
| rozmnażanie | W warunkach naturalnych: generatywne (przez nasiona). |
| uwagi | Pierwszorzędne walory dekoracyjne przez cały okres wegetacji. Drzewo alejowe – do sadzenia w parkach, na bulwarach i promenadach. Głęboki cień rzucany przez korony uniemożliwia wzrost większości roślin. Nasiona bogate w skrobię – pokarm dla zwierzyny leśnej. Surowiec do wyrobu tradycyjnego kleju. Dawniej sproszkowane nasiona wykorzystywano jako środek piorący. Roślina lecznicza (kwiaty, kora, nasiona o silnym działaniu radiacyjnym). Środek przeciwzapalny, wzmacniający żyły i przeciwobrzękowy. Wyciągi z nasion są powszechnie stosowane do leczenia żylaków, owrzodzeń i hemoroidów, jak również innych objawów niewydolności żył i naczyń, szczególnie nóg. Bywa używany w terapii reumatyzmu i w gorączce. Nasiona zawierają mieszaninę saponin triterpenowych (określanych wspólnie jako escyna). Główne saponiny są glikozydami protoescygeniny i baryngtogenolu. Skórka nasion zawiera także proantocyjanidy. Escyna, a także suchy wyciąg z nasion, posiada potwierdzone działanie przeciw wysiękowe i wzmacniające żyły. Saponiny i przypuszczalnie garbniki nasion kasztanowca wykazują aktywność przeciwzapalną i przeciw obrzękową. Zwiększają napięcie naczyń i trwałość włośniczek. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
