Dodano: 16 marca 2007
krzew lub niskie drzewo o pędach bezbronnych, kruchych, podatnych na złamania (od tej cechy pochodzi nazwa gatunku). Liście: w zarysie eliptyczne do jajowato-lancetowatych, całobrzegie, o tępym wierzchołku i klinowatej nasadzie oraz nieoskrzydlonym ogonku, z wierzchy ciemnozielone, spodem jaśniejsze od 3 do 8 cm długości i do 3,5 cm szerokości, unerwienie pierzaste z 6-9 parami nerwów bocznych, łukowato wygiętych na brzegu. Pędy: o korze szarej w jasne cętki, gładkiej. Pączki: nagie, ustawione skrętolegle na pędzie, małe, szczytowy nieco większy od bocznych, kwiatowe zbliżone kształtem do wegetatywnych, mogą być większe. Kwiaty: małe niepozorne, zielonawobiałe, wyrastają na krótkich szypułkach w kątach liści po 2-7, pięciokrotne, okwiat podwójny, płatki nieznacznie krótsze od działek, u nasady zwężone w paznokieć, pręciki krótsze od płatków. Okres kwitnienia: od maja do sierpnia Owoc: kuliste pestkowce, początkowo zielone, stopniowo przechodzą w barwę czerwoną, aż do czerni.
Kruszyna pospolita, Frangula alnus | systematyka |
Klasa Alnetea glutinosae, Quercetea robori-Petraeae. |
|
|---|---|---|
| wygląd | krzew lub niskie drzewo o pędach bezbronnych, kruchych, podatnych na złamania (od tej cechy pochodzi nazwa gatunku). Liście: w zarysie eliptyczne do jajowato-lancetowatych, całobrzegie, o tępym wierzchołku i klinowatej nasadzie oraz nieoskrzydlonym ogonku, z wierzchy ciemnozielone, spodem jaśniejsze od 3 do 8 cm długości i do 3,5 cm szerokości, unerwienie pierzaste z 6-9 parami nerwów bocznych, łukowato wygiętych na brzegu. Pędy: o korze szarej w jasne cętki, gładkiej. Pączki: nagie, ustawione skrętolegle na pędzie, małe, szczytowy nieco większy od bocznych, kwiatowe zbliżone kształtem do wegetatywnych, mogą być większe. Kwiaty: małe niepozorne, zielonawobiałe, wyrastają na krótkich szypułkach w kątach liści po 2-7, pięciokrotne, okwiat podwójny, płatki nieznacznie krótsze od działek, u nasady zwężone w paznokieć, pręciki krótsze od płatków. Okres kwitnienia: od maja do sierpnia Owoc: kuliste pestkowce, początkowo zielone, stopniowo przechodzą w barwę czerwoną, aż do czerni. | |
| wymiary | Od 5 do 7 m wysokości. | |
| występowanie | Gatunek rozpowszechniony na obszarze całej Europy, za wyjątkiem dalekiej północy. W Polsce jest to jeden z najpospolitszych krzewów zarówno na niżu jak i niższych położeniach górskich. Kruszyna odznacza się szeroką skalą ekologiczną, jest powszechnie spotykana w podszycie borów szpilkowych i mieszanych, grądów, olsów, acydofilnych dąbrów. Rośnie również na torfowiskach, brzegach zbiorników wód płynących i stojących oraz zarośli łozowych, na podłożu o różnym pH od 3,5 do 8,0. | |
| ochrona | Gatunek objęty ochroną częściową. Kruszyna pospolita należy do nielicznych gatunków, których egzystencja mimo intensywnego pozyskiwania dla potrzeb przemysłu farmaceutycznego jest niezagrożona. |
|
| uwagi | Gatunek znajduje zastosowanie jako roślina miododajna, rzadko ozdobna, przede wszystkim jako lecznicza. Surowcem zielarskim jest kora, która zawiera glikozydy antrachinowe (głównie frangulina) oraz garbniki, flawonoidy i saponiny. Główne zastosowanie ma w różnego typu mieszankach do sporządzania odwarów poprawiających perystaltykę jelit, jako środek przeczyszczający w przewlekłych zaparciach. Korę pozyskuje się wiosną przed rozwojem liści, złuszczoną korę suszy się, następnie wygrzewa przez godzinę w temp. 100 stopni Celsjusza. Nie stosuje się świeżej kory, gdyż ta ma właściwości wymiotne. Korę i owoce można również stosować do barwienia włókien wełny, owoce barwią na kolor żółtozielony lub fioletowy, natomiast kora na żółtobrunatny. Dawniej z kory wyrabiano również węgiel używany do produkcji prochu strzelniczego.
|
|
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
