Rzeki, źródła i kanały

Łyna,

Dodano: 4 listopada 2004
Łyna – ta najdłuższa rzeka Warmii i Mazur nie płynie w całości w Polsce. Jest to interesujący ciek wodny począwszy od źródeł, które usytuowane są w malowniczym wąwozie. Spacer tam ułatwia znakowany szlak pieszy, pozwalający zwiedzić rezerwat erozji wstecznej.
Łyna to również ciekawy szlak kajakowy o dużej różnorodności i rozmaitym stopniu trudności (między jez. Ustrych a wsią Ruś rzeka ma charakter górski).
Nad tą rzeka położone są miasta Olsztyn, Dobre Miasto, Lidzbark Warminski, Bartoszyce, Sępopol w Polsce i Frydląd ( niem. Friedland, ros. Prawdinsk), Allenburg (ros. Drużba), Welawa (niem. Wehlau, ros. Znamieńsk).
Łyna jest pracowitą rzeka. Po polskiej stronie woda rzeki napędza turbiny pięciu elektrowni. Największa siłownia wodna na tej rzece jest niestety po stronie rosyjskiej we Frydlądzie. Pochodząca z początków XX wieku siłownia wodna wiele lat po wojnie była dewastowana przez Rosjan, lecz ostatnio ponownie ja wyremontowano. Cofka jeziora zaporowego tej hydroelektrowni sięga miasta Sępopol. (M. Jurak PTTK)

U źródeł rzeki - rezerwat erozji wstecznej.

Po niemiecku rzeka nazywana jest Alle, Alla. W 1308 roku mówiono na nią Alne, a w 1251 roku Alna.
Łyna,
szerokość 8 - 20 m.
głębokość 1 (1,5) - 2,5 m.
klasa czystości Źródła zanieczyszczeń: pola uprawne: subst. mineralne, ścieki miejskie i przemysłowe: oczyszczalnia w Olsztynie, oczyszczalnia w Dobrym Mieście, oczyszczalnia i mleczarnia w Lidzbarku Warmińskim, oczyszczalnia w Bartoszycach. Dodatkowo istnieje dopływ ścieków z Stawigudy, Smolajn, Gągławek, Rogóża, Pilnika, Sępopola, Lisek i Masun. Stan wody na granicy naszego Państwa (1999r.):
  • zawiesina ogólna - pozaklasowa
  • substancje organiczne - II kl. czystości
  • związki N i P - II, III i pozaklasowe
  • współczynnik saprobowości - II kl. czystości
  • stan sanitarny - pozaklasowe
źródła Wieś Łyna i Orłowo, na wysokości około 160 m n.p.m.
dorzecze 7125,6 km2, w Polsce 5777 km2.
dopływy
  1. Wólka (Wólecka Struga) – lewy dopływ.
  2. Marózka - lewy dopływ.
    1. Poplusz – lewy dopływ.
  3. Strumyk z j. Gągławeckiego – lewy dopływ.
  4. Kortówka – lewy dopływ.
  5. Wadąg – prawy dopływ.
    1. Dymer, Dimerska Struga - dopływ j. Dadaj
      • Pudląski Rów – lewy dopływ.
      • Parecki Rów, Pyrcki Rów – uchodzi do j. Rzeckiego.
    2. Biesówka – z j. Tejstymy do j. Dadaj.
    3. Węgojska Struga, Czerwona Struga, Czerwonka – z j. Węgój do j. Dadaj.
    4. Dadaj – z j. Dadaj do j. Tumiańskiego.
    5. Pisa Warmińska – z j. Pisz do j. Wadąg.
      • Wipsówka – prawy dopływ.
    6. Orzechówka – dopływ do j. Wadąg.
      • Kupa – prawy dopływ.
    7. Kośna – z j. Kośno do j. Wadąg.
  6. Zimna Struga – lewy dopływ.
  7. Strumyk z j. Bukwałdzkiego – lewy dopływ.
  8. Kabikiejmska Struga, Pobiela – prawy dopływ.
    1. Dratwia – lewy dopływ.
  9. Barcikowska Struga – prawy dopływ.
  10. Kwiela – lewy dopływ.
  11. Suńka, Smolańska Struga - lewy dopływ.
    1. Świdnik – lewy dopływ.
    2. Sawąga – z j. Sawągi.
  12. Kirsna – prawy dopływ.
    1. Giertyna – lewy dopływ.
    2. Jesionówka – lewy dopływ.
    3. Kamienny Parów – dopływ.
  13. Ramia – prawy dopływ.
  14. Nowosadka – prawy dopływ.
  15. Symsarna – prawy dopływ.
    1. Dąbrówka – prawy dopływ.
    2. Ławka – z J. Luterskiego do j. Ławki.
    3. Dercka Struga – dopływ j. Blanki.
  16. Elma – lewy dopływ.
    1. Gąska, Goska - prawy dopływ.
    2. Kamienna – prawy dopływ.
      • Górowska Młynówka - lewy dopływ.
  17. Strumyk bez nazwy – lewy dopływ.
  18. Spytajński Ściek – lewy dopływ.
  19. Suszyca – prawy dopływ.
  20. Młynówka Werwiska – lewy dopływ.
  21. Świętojańska Młynówka, Głomieńska Struga – lewy dopływ.
  22. Pisa Północna – prawy dopływ.
    1. Bajdycka Młynówka – prawy dopływ.
  23. Strumyk bez nazwy – lewy dopływ.
  24. Guber – prawy dopływ.
    1. Dajna – lewy dopływ.
    2. Liwna – prawy dopływ.
      • Sołka – prawy dopływ.
    3. Runia – prawy dopływ.
    4. Mamlak – prawy dopływ.
    5. Sajna – lewy dopływ.
      • Izera – prawy dopływ.
      • Kępska Młynówka – prawy dopływ.
      • Ryn, Ryńska Struga – lewy dopływ.
    6. Siemka – lewy dopływ.
    7. Struga Rawa – prawy dopływ.
  25. Świnka – lewy dopływ.
    1. Młynówka - prawy dopływ.
  26. Omet, Omęt – prawy dopływ.
    1. Czarna Struga – prawy dopływ.
  27. Oświna, Oświnka – prawy dopływ.
    1. Osieka, Osiecka Struga – z j. Osiek do j. Oświn.
    2. Rauda – do j. Oświn.
    3. Rawda, Błędawa, Gujska Struga – j. Rydzówka z j. Oświn.
      • Węgielsztyńska Struga – prawy dopływ.
    4. Ilma – prawy dopływ.
  28. Spauga – lewy dopływ.
  29. Zwierzynka – dopływ.
    1. Ruski Rów – prawy dopływ.
Opracował: Robert Kostecki z Pasłęka
ujście Granice przekracza w Stopkach, uchodzi do Pregoły w Rosji.
roślinność
  • Źródła: Fontinalis antipyretica, Potamogeton crispus, Pseudochantransia pygmea, Ulotrix zonata.
  • Poniżej Olsztyna: Sagittaria sagittifolia, Ph. australis, P. perfoliatus, C. demersum, A. calamus, G. maxima, N. lutea.
  • Olsztyn: G, maxima, A. calamus, P. pectinatus, E. canadensis.
  • D. Miasto: E. canadensis, S. sagittifolia, P. crispus, P. perfoliatus, C. demersum, G. maxima.
dodatkowe informacje Łyna – ta najdłuższa rzeka Warmii i Mazur nie płynie w całości w Polsce. Jest to interesujący ciek wodny począwszy od źródeł, które usytuowane są w malowniczym wąwozie. Spacer tam ułatwia znakowany szlak pieszy, pozwalający zwiedzić rezerwat erozji wstecznej.
Łyna to również ciekawy szlak kajakowy o dużej różnorodności i rozmaitym stopniu trudności (między jez. Ustrych a wsią Ruś rzeka ma charakter górski).
Nad tą rzeka położone są miasta Olsztyn, Dobre Miasto, Lidzbark Warminski, Bartoszyce, Sępopol w Polsce i Frydląd ( niem. Friedland, ros. Prawdinsk), Allenburg (ros. Drużba), Welawa (niem. Wehlau, ros. Znamieńsk).
Łyna jest pracowitą rzeka. Po polskiej stronie woda rzeki napędza turbiny pięciu elektrowni. Największa siłownia wodna na tej rzece jest niestety po stronie rosyjskiej we Frydlądzie. Pochodząca z początków XX wieku siłownia wodna wiele lat po wojnie była dewastowana przez Rosjan, lecz ostatnio ponownie ja wyremontowano. Cofka jeziora zaporowego tej hydroelektrowni sięga miasta Sępopol. (M. Jurak PTTK)

U źródeł rzeki - rezerwat erozji wstecznej.

Po niemiecku rzeka nazywana jest Alle, Alla. W 1308 roku mówiono na nią Alne, a w 1251 roku Alna.
budowle Śiłownie wodne czyli elektrownie:
  • przy ujściu z jeż Ustrych,
  • Olsztyn (Redykajny),
  • Brąswałd,
  • Dobre Miasto,
  • Lidzbark Warmiński
  • po rosyjskiej stronie Frydląd (Prawdińsk),
  • po rosyjskiej stronie Wohnsdorf( Kurortnoje).
piśmiennictwo
lokalizacja

Komentarze

Janusz Szwałkiewicz promocja@post.pl
10 sierpnia 2002

Źródła w lesie w okolicy wsi Łyna i Orłowo na wys. 175 m npm - jest to rezerwat "Źródła rzeki Łyny" miejsce bardzo interesujące ze względu na wsteczną erozję. Rzeka wypływa z wielu wyniesień, niektóre sięgają do 60 m. Najciekawszym odcinkiem jest przypominający górski potok odcinek w rezerwacie "Las Warmiński" na odcinku od jez. Ustrych a zwłaszcza przed miejscowością Ruś.

Nasza oferta | zobacz pełną ofertę

dysponujemy:
  • inwentaryzacją krajoznawczą regionu
wykonujemy:
  • aktualizacje treści turystycznej map, przewodniki
  • oceny oddziaływań na środowisko (Natura 2000)
  • oceny stanu ekologicznego wód (Ramowa Dyrektywa Wodna UE)
  • prace podwodne, poszukiwawcze
prowadzimy:
  • nurkowania zapoznawcze, turystyczne, szkolenia specjalistyczne

O nas

Polecamy

O serwisie

statystyki | realizacja : nesta.net.pl