Zwierzęta

Kulon wydaje się trochę pokracznym ptakiem. Jego duża głowa, z dużymi oczami troszkę jakby nie pasują do reszty ciała. Kulon jest nieco większy od gołębia, ma dość długie i masywne nogi, krótki ogon, wyraźną szyję. Trzy palce są skierowane do przodu, u kulona czwartego palca nie ma. Skrzydła w locie są widocznie zaostrzone z czarnymi lotkami I rzędu, posiadającymi białe wstawki. Dziób kulona jest dość masywny – żółty z czarnym zakończeniem. Oczy duże, tęczówka wyraźnie żółta. Określane są za względu na swą wielkość w stosunku do głowy jako „żabie”. Upierzenia kulona jest maskujące, w tonacji beżowej, piaskowej. Ciało ciemniej cętkowane, podgardle jednolicie piaskowe, wyraźna jasna brew oraz wąs, brzuch również jednolicie piaskowy. Na skrzydle biały pasek ciemno obramowany. Samiec i samica ubarwione prawie identycznie. U samca pasek na skrzydle może być wyraźniejszy. Młode podobnie ubarwione jak dorosłe, mniej kontrastowe.

Kulon, Burhinus oedicnemus

systematyka	Rząd: Siewkowe ( haradriiformes) Podrząd: Siewkowce (Charadrii) Rodzina: Kulony (Burhinidae)
wygląd	Kulon wydaje się trochę pokracznym ptakiem. Jego duża głowa, z dużymi oczami troszkę jakby nie pasują do reszty ciała. Kulon jest nieco większy od gołębia, ma dość długie i masywne nogi, krótki ogon, wyraźną szyję. Trzy palce są skierowane do przodu, u kulona czwartego palca nie ma. Skrzydła w locie są widocznie zaostrzone z czarnymi lotkami I rzędu, posiadającymi białe wstawki. Dziób kulona jest dość masywny – żółty z czarnym zakończeniem. Oczy duże, tęczówka wyraźnie żółta. Określane są za względu na swą wielkość w stosunku do głowy jako „żabie”. Upierzenia kulona jest maskujące, w tonacji beżowej, piaskowej. Ciało ciemniej cętkowane, podgardle jednolicie piaskowe, wyraźna jasna brew oraz wąs, brzuch również jednolicie piaskowy. Na skrzydle biały pasek ciemno obramowany. Samiec i samica ubarwione prawie identycznie. U samca pasek na skrzydle może być wyraźniejszy. Młode podobnie ubarwione jak dorosłe, mniej kontrastowe.
występowanie	Kulon w Europie i Azji występuje w kilku podgatunkach. Jako gatunek zajmuje tereny zachodniej i południowej Europy, tereny wokół morza Śródziemnego i Morza Czarnego. Stała populacja utrzymuje się min. na Wyspach Brytyjskich, Półwyspie Iberyjskim, w Turcji i Rumunii, Wyspach Kanaryjskich a także w dalszej części Azji na Sri Lance czy w Indiach. W Polsce w latach 80-tych był ptakiem nielicznym zajmującym piaszczyste wydmy i wrzosowiska dużych dolin rzecznych. W pierwszej połowie XX wieku był jeszcze notowany na większości obszaru Polski, wszędzie tam, gdzie miał tereny otwarte, piaszczysto-stepowe nieużytki. Był notowany nawet przy lotniskach Warszawy i Poznania. Obecnie być może nie ma już kulonów w Polsce, szacuje się, że najwyżej 2-4 pary mogą zakładać lęgi w dolinie Narwi. Jednak brak potwierdzających danych z ostatnich lat. Pojedyncze ptaki widywane są w kraju na przelotach; w kwietniu, oraz jesienią w okresie od sierpnia do października. Są to obserwacje z dolin rzecznych i dużych stawów. Populacje Europy i Azji są częściowo osiadłe, częściowo zimują w Afryce. Jednak brak dokładnych danych na ten temat. Również spora populacja Kulona zimuje w Hiszpanii.
pokarm	Głównie bezkręgowce, w tym: mięczaki, dżdżownice, pajęczaki, duże owady (pasikoniki). Także drobne kręgowce: płazy, gady, małe gryzonie, jaj i pisklęta ptaków. Dieta jest urozmaicana korzonkami i nasionami.
gniazdo	Gniazdo to lekko zaznaczona niecka w ziemi. Samica składa 2 jaja. Jaja są koloru piaskowego z brązowymi przecinkami. Wysiadywanie trwa 24-27 dni, młode są zagniazdownikami i prawie od razu po wykluciu opuszczają gniazdo. Zdolność do lotu uzyskują po ponad miesiącu. W razie utraty lęgu, samica może ponownie znieść jaja.
ochrona	Gatunek uwzględniony w Dyrektywie Ptasiej, Art. 4.1 załącznik II. Ochronie podlegają także siedliska, mające znaczenie dla kulonów: suche wrzosowiska oraz ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe – Dyrektywa Siedliskowa, załącznik I. Objęty ochroną ścisłą, wymagający ochrony czynnej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220,poz. 2237 ze zm.) Polska Czerwona Księga Zwierząt: CR – gatunek skrajnie zagrożony wyginięciem. Status zagrożenia w Europie: V, gatunek narażony na wyginięcie. Konwencja Berneńska: załącznik II, Konwencja Bońska załącznik II. Zagrożenia: Nie wiadomo, dla czego kulon opuścił tereny Polski. Wydaje się, że zwłaszcza doliny dużych rzek, gdzie nie notuje się większych zmian w środowisku powinny stanowić dla niego atrakcyjne miejsce lęgowe. W celu zachowania potencjalnych terenów lęgowych kulona, należy propagować ekstensywną gospodarkę na dużych terenach rolnych w dolinach rzek oraz zachować fragmenty dolin rzecznych, zwłaszcza tereny wydmowe i ugory jako nieużytki, bez możliwości zabudowy i zalesienia. Dotyczy to głównie środkowej i zachodniej oraz południowej Polski.
uwagi	U młodych przez długi okres na nogach wyróżniają się duże staw i gruby skok. Trwa to do czasu prawidłowego wykształcenia się nóg. Z tego powodu kulona nazywano grubopiętek.
biologia	Kulon prowadzi skryty tryb życia. Niewiele wiadomo na jego temat. Jest to gatunek o aktywności raczej nocnej. Przebywa na wrzosowiskach, półpustyniach, stepach, ugorach i wydmach. Nie unika dużych upraw kartoflisk i rzepaku. Spłoszone ptaki zazwyczaj uciekają pieszo, lub po prostu przywierają do ziemi. Ich ubarwienie świetnie chroni je przed drapieżnikami. W okresie lęgowym trzymają się w pojedynczych parach, lecz luźno, zazwyczaj w sporej odległości od siebie. Po okresie lęgowym mogą skupiać się w niewielkie stadka. Głosy kulona są zróżnicowane, czasem przypominają głos kulika, czasem lerki. Brzmią mniej więcej tyri, ryri, tyri, lub trywiii, tryyywiiii, czy kurliii, kurlii.
piśmiennictwo