Dodano: 0 0000
samca gągoła cechuje duża, nieco trójkątna w kształcie głowa o barwie czarnej z metalicznym, zielonym połyskiem. Najbardziej charakterystycznym miejscem u tej kaczki jest biała plama na policzkach. Wierzch ciała ciemny, a boki i spód białe. Kiedy śmiga w powietrzu na wierzchu skrzydeł widać białe lusterka. Z kolei w szacie spoczynkowej (VII-X) samce mają głowę koloru czekoladowego bez jasnej plamy. Tułów wówczas jest szarobrązowy, poprzecznie prążkowany na brzuchu. Samiczka w ogólnym kolorycie jest podobna właśnie do samca w szacie spoczynkowej, dodatkowo posiada też białą obrożę na szyi, na końcu dzioba tuż przed tzw. paznokciem zaznacza się żółta przepaska. W locie uwidaczniają się dwa mniejsze lusterka jedno nad drugim.
Młode przypominają wyglądem samiczkę, ale nie mają białej obroży.
Młode przypominają wyglądem samiczkę, ale nie mają białej obroży.
Gągoł, Bucephala clangula | wygląd | samca gągoła cechuje duża, nieco trójkątna w kształcie głowa o barwie czarnej z metalicznym, zielonym połyskiem. Najbardziej charakterystycznym miejscem u tej kaczki jest biała plama na policzkach. Wierzch ciała ciemny, a boki i spód białe. Kiedy śmiga w powietrzu na wierzchu skrzydeł widać białe lusterka. Z kolei w szacie spoczynkowej (VII-X) samce mają głowę koloru czekoladowego bez jasnej plamy. Tułów wówczas jest szarobrązowy, poprzecznie prążkowany na brzuchu. Samiczka w ogólnym kolorycie jest podobna właśnie do samca w szacie spoczynkowej, dodatkowo posiada też białą obrożę na szyi, na końcu dzioba tuż przed tzw. paznokciem zaznacza się żółta przepaska. W locie uwidaczniają się dwa mniejsze lusterka jedno nad drugim. Młode przypominają wyglądem samiczkę, ale nie mają białej obroży. |
|---|---|
| występowanie | zamieszkuje większe, głębokie jeziora, rzeki, również mokradła. Preferuje okolice ze starodrzewiem. Spotkać go można przez znaczną część roku na większości zbiorników wodnych. Poza sezonem lęgowym żyje również na pełnym morzu. |
| tryb życia | gągoł jest kaczką, która nie stroni od nurkowania i często korzysta z tych umiejętności oraz nurkuje dość długo. Na wodzie zaś unosi się leciutko jak korek. Kiedy już wzbije się w powietrze, to pruje je szybko i po linii prostej, jak większość kaczek. Wówczas w przestworzach rozbrzmiewa charakterystyczny świst spowodowany trzepotem skrzydeł gągoła. Z kolei zalecający się gągoł prezentuje się sympatycznie: zarzuca gwałtownie głowę na plecy kierując dziób ku niebu i wydaje świszczący dźwięk. Samiczka zaś w tym czasie odzywa się chrapliwie. Dzieje się to tak mniej więcej od połowy zimy, kiedy to zaczynają się ich toki. Młode po wykluciu, zanim znajdą się w swoim żywiole na wodzie, to muszą przejść swoisty test odwagi. Jak wiadomo rodzą się w dziupli i jakoś muszą ją opuścić. A z windy, której rzecz jasna nie ma przecież nie skorzystają. Leśniczy z drabiną też nie podleci. Nie przez przypadek są zagniazdownikami. Wskrabują się wówczas na brzeg dziupli i wabione głosem swojej matki czuwającej pod drzewem, po chwili wahania ….po prostu zeskakują wprost na ziemię. Bez obaw, nic im się nie stanie. Są jak małe puchowe kulki amortyzujące uderzenie. Prawdziwe schody zaczynają się chwilę później. Do wody jest daleko, a droga pełna niebezpieczeństw. Gągoł wszak, to nie drapieżny ptak i swoje pociechy nie ma za bardzo jak bronić. Pozostaje więc liczyć na łud szczęścia…. |
| pokarm | podjada sobie głownie mięczaki, kijanki, owady a nawet rybki. Do diety dorzuca też rośliny wodne. |
| gniazdo | któżby podejrzewał kaczkę o to, ze może się gnieździć gdzieś indziej niż w trzcinach i w ogóle wcale nie blisko wody. A jednak gągoł wykorzystuje do tego celu … dziuple! I to nieraz z dala od wody (nawet do 2 km). Chętnie również korzysta z budek lęgowych. Takie domostwo jest stosunkowo bezpieczne, zagrozić mu może głownie kuna. Z otworów zajętej przez gągoła dziupli zwisają pióra puchowe. |
| ochrona | najlepszą formą ochrony jest rozwieszanie skrzynek lęgowych. O odpowiednio dużym otworze lęgowym. Miejscami gągoł jest istotnym ptakiem łownym. |
| jaja | w gnieździe od IV do VI można naliczyć przeciętnie 8-11 niebieskozielonych jaj. Ale cóż o tym myśleć, kiedy będzie ich tam nawet 20?! A wyjaśnienie zagadki jest proste: taka ilość jaj pochodzi od dwóch samic, które niekiedy jak kukułki podrzucają swoje zniesienie do cudzej dziupli, gdy nie mogą znaleźć dla siebie odpowiedniej, co z kolei jest związane z coraz mniejszą ilością starych, dziuplastych drzew. Jednak może się zdarzyć, że jaj jest zbyt dużo, leżą w kilku warstwach i samica nie może ich ogrzać. Wówczas opuszcza lęg. Kiedy jednak nic złego się nie dzieje, to siedzi ona na jajach ok. 1 miesiąca. Młode są zagniazdownikami i już po pierwszym dniu życia wyskakują z gniazda i wędrują z samicą nad wodę. Samodzielność uzyskują po ok. 50 dniach. Gągoł Wyprowadza jeden lęg w roku. |
| uwagi | źródła: „Ptaki wodne Europy” Tadeusz Stawarczyk.; „Przewodnik Ptaki” Karel Hudec |
| piśmiennictwo |
Komentarze
mariusz mazurczak m_mazurczak@gazeta.pl
27 stycznia 2005
na jeziorze Drwęckim już sie pojawiły 2 pary gągołów tj, 26.01.05, im bliżej wiosny powinno ich byc coraz więcej
mariusz mazurczak m_mazurczak@gazeta.pl
28 września 2004
Z mioch obserwacji :
W latach 2000 - 2004 nastąpił systematyczny wzrost populacji gągoła na przelotach wiosennych na Jeziorze Drwęckim w Ostródzie.
