Zwierzęta

Nie ma w Polsce drugiego ptaka, którego można by pomylić z pliszka siwą. Sylwetka tego ptaka jest smukła i wydłużona. Ogon prawie dorównuje długości reszty ciała. Nogi długie z długimi palcami przystosowane do szybkiego biegania. Barwy pliszki to czerń, szary i biel – ułożone kontrastowo. Głowa w biało-czarne wzory, najczęściej potylica czarna, policzki białe i podgardle czarne. Oko czarne, grzbiet szary, pierś czarna, brzuch biały i ogon czarny z wyrażnymi w locie białymi zewnętrznymi sterówkami w kolorze białym. U samicy pierś ma mniej barwy czarnej, niż u samca. Skrzydła to mozaika szarości, czarnego i białego. Młode pliszki siwe są koloru szarego, a na piersi mają tylko czarny półksiężyc. Jest wiele odmian i podgatunków barwnych pliszki siwej w zależności od regionu występowania.
Ostry, wąski dziób pliszki siwej służy do chwytania owadów. Pliszka zwinnie biega po ziemi, podrygując przy tym raz po raz ogonem.

Pliszka siwa, Motacilla alba

systematyka

Rząd: Wróblowe (Passeriformes)
Rodzina: Pliszkowate (Motacillidae)

wygląd

występowanie

To ptak terenów zurbanizowanych, ruderalnych, półotwartych. Nie spotkamy jej w lasach. Zamieszkuje całą Europę, spotkamy ja również na wyspach kontynentu min. w Islandii.
Pliszka w Polsce oraz na terenach na wschód i północ występuje tylko w okresie lęgowym. W zachodniej i południowej Europie występuje cały rok. Zimuje w północnej Afryce. Z zimowisk powraca dość wcześnie, jak tylko stopnieją śniegi. Zazwyczaj pod koniec marca, już po kilku dniach po zniknięciu śniegu pliszki uwijają się przy gospodarstwach wiejskich. W kwietniu pliszki są już wszędzie. Bywa, że pojedyncze ptaki pozostają w Polsce na zimę, jednak tylko wtedy, gdy mają dostęp do żywych owadów, np. na terenie hal produkcyjnych, czy magazynów. Pliszki chętnie przebywają na podwórkach wiejskich, tam gdzie znajdują dużo owadów, na pastwiskach, także przy płytkich zbiornikach wodnych i bagienkach.

pokarm

Wszelkiego rodzaju owady latające: muchy, komary, miękkie chrząszcze. Także wyciągane z ziemi bezkręgowce, zwłaszcza wydobywane przez ludzi i maszyny podczas prac polowych i w ogrodzie. Najczęściej pliszka biega i poluje tam gdzie jest najwięcej much: przy nagrzanych ścianach budynków gospodarczych, przy zwierzętach na pastwisku; czy na brzegu stawu, gdzie roi się od komarów i jętek.

gniazdo

Pliszka siwa buduje gniazdo w przeróżnych zakamarkach, półdziuplach, w stertach chrustu. Często zasiedla opuszczone gliniane garnki, metalowe wiadra zostawione na polu. Najczęściej jednak zamieszkuje pod dachówkami, pod okapem i w innych zakamarkach dachów. Również chętnie zajmuje przygotowane dla nich sztuczne półdziuple zbite z drewna, czy uplecione z wikliny a także te ceramiczne.
Samo gniazdo uwite jest z mchu, delikatnych korzonków, trawy i wysłane piórkami i sierścią.
Samica przystępuje do lęgów w końcu kwietnia lub w maju. Jajka w liczbie do 6 są białe i upstrzone szarymi plamkami. Wysiaduje samica przez okres dwóch tygodni, potem oboje rodzice karmią pisklęta. Przez całe lato młode biegają w pobliżu rodziców i zajmują z nimi to samo terytorium. Para ptaków może wyprowadzić do trzech lęgów w roku.

ochrona

Status ochronny.
Pliszka siwa podlega ochronie gatunkowej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220,poz. 2237 ze zm.)

Zagrożenia:
Brak konkretnych zagrożeń dla tego gatunku. Pliszka siwa przebywając w pobliżu człowieka nie jest narażona na ataki dzikich drapieżników. Tylko polujące koty mogą zjadać młode, które tuż po wylocie siadają najczęściej na ziemi w pobliżu zabudowań gospodarczych, gdzie się wykluły. W takich przypadkach należy przypilnować, żeby koty nie chodziły swobodnie po podwórku.
Odnawiając w okresie wiosennych dachówki, czy inne elementy dachu należy zwrócić uwagę, czy nie zostanie zniszczone gniazdo pliszki siwej.

uwagi

Pliszka siwa jest na wsi jednym z najbardziej znanych ptaków. Wchodzi często do środka budynków gospodarczych, łapiąc owady wśród zwierząt, nawet w czasie udoju.
Jedna z jej nazw ludowych to trzęsiogonek biały. Nazwa ta całkowicie oddaje sposób, w jaki pliszka podryguje w górę i w dół ogonem. W języku rosyjskim pliszka siwa nazywana jest biełaja triasoguzka. W wielu językach tak jak w łacinie w nazwie używane jest określenie „biała”. Jednak po polsku przewrotnie nazywamy pliszkę „siwą”.

biologia

Pliszki siwe nalezą do ptaków terytorialnych. Nie lubią innych pliszek w sąsiedztwie. Samiec również natychmiast odgania rywali od wybranej samicy. Para trzyma się razem w okresie lęgowym. Biegają przy sobie, polując zwinnie na latające owady. Pliszka siwa biega bardzo szybko i nieraz obserwować można jak uwija się za muchami, co rusz łapiąc jakąś, zjada ją i natychmiast biegnie dalej. Kręci się przy tym we wszystkie strony, podlatuje co i rusz i cały czas podryguje ogonem, co jest jej cechą charakterystyczną. Co parę minut samiec podlatuje na wzniesienie (najczęściej dach), gdzie śpiewa, ale przy okazji pobiegnie kawałek, złapie jakiegoś owada i śpiewa dalej. Śpiew pliszki to miłe dla ucha, niegłośne szczebiotanie, urozmaicone gwizdnięciem składające się z jednej zwrotki. Jednak samiec nie poświęca śpiewowi wiele czasu, wydaje się, że bardziej interesuje go łapanie muszek. Dodatkowo para i młode nawołują się ostrym psiii, cjuwi. Nie ma na wsi dachu, podwórka, gdzie nie uwijałaby się pliszka siwa. Nie są to ptaki płochliwe, zajęte ganianiem owadów nie zwracają uwagi na człowieka. Pliszki spotkamy także na osiedlach miejskich, na trawnikach, przy drogach, na nasypach kolejowych, czy suchych łąkach i nieużytkach. Ale zawsze w pobliżu ludzi.Br>

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
"Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy finansowej UE. Za treść tego dokumentu odpowiada autor opracowania, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska UE"